Reklama

Polski Dom w sercu Wiecznego Miasta

Niedziela Ogólnopolska 4/2011, str. 16-17

Ks. Paweł Piontek

Ksiądz rektor Bogusław Kośmider

Ksiądz rektor Bogusław Kośmider

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ks. Ireneusz Skubiś: - Księże Rektorze, w Papieskim Instytucie Polskim w Rzymie mają miejsce szczególne wydarzenia...

Ks. Bogusław Kośmider: - Tak. W dniach 18-19 stycznia 2011 r. w naszym domu mają miejsce uroczyste obchody 100-lecia istnienia Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie. Radością świętowania pragniemy podzielić się także z Ojcem Świętym Benedyktem XVI, który przyjmie całą naszą wspólnotę na audiencji w poniedziałek 17 stycznia. We wtorek 18 stycznia sprawujemy Mszę św. przy grobie Jana Pawła II. Po południu ma miejsce dwudniowe sympozjum poświęcone historii Domu i aktualnej problematyce. Zaplanowaliśmy wiele wykładów, które mają przybliżyć postać bp. Józefa Sebastiana Pelczara, postaci prymasów, będą konferencje poświęcone formacji księży-studentów, zostanie także zaprezentowana okolicznościowa księga pamiątkowa. W liturgiczne zaś wspomnienie św. Józefa Sebastiana Pelczara w kaplicy Instytutu uroczystej Eucharystii przewodniczy kard. Zenon Grocholewski - prefekt Kongregacji Edukacji Katolickiej. Potem jest poświęcenie i odsłonięcie pamiątkowej tablicy.

- W jakich okolicznościach zrodziła się myśl o powołaniu instytucji kształcącej polskich księży w Rzymie?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Idea założenia domu dla księży studentów z Polski zrodziła się w drugiej połowie XIX wieku, kiedy Polski nie było na politycznej mapie Europy. Władze zaborczych państw w obawie przed utratą kontroli nad kształceniem duchowieństwa zakazywały wysyłania kleryków czy księży na studia poza granice zaborów. Tym zakazem zaborców objęty został także Rzym.
Założenie pierwszego domu dla księży-studentów z Polski (Kolegium Polskie) powierzone zostało ojcom zmartwychwstańcom. Jego otwarcie nastąpiło 24 marca 1866 r. w nieistniejącym już gmachu przy via Salara Vecchia (blisko Forum Romanum). Tam rozpoczyna się także historia naszego Domu. Jednym z asystujących przy otwarciu Kolegium studentów był młody ks. Józef Sebastian Pelczar. Przebywał on w nim 2,5 roku. Pełnił funkcję prefekta alumnów. Tenże student kilkanaście lat później został mianowany ordynariuszem przemyskim. To on wyszedł do biskupów galicyjskich z inicjatywą, by otworzyć w Rzymie kolejny dom dla księży studentów z Polski.

- Jakie cele przyświecały założycielom Instytutu?

- Wspomniane Kolegium przyjmowało w swe progi tylko kleryków. Było czymś w rodzaju seminarium duchownego. Instytut zaś miał być domem otwartym dla księży, którzy oprócz studiów mogliby także poznawać rzeczywistość Kościoła przez pryzmat Rzymu. Miał to być, jak pisał bp Pelczar, „dom dla księży wyrobionych, szukających w Rzymie pogłębienia naukowego i praktycznego poznania życia kościelnego”. Pobyt w Instytucie Polskim w Rzymie miał uczyć patrzenia na sprawy Kościoła powszechnego oraz dbania o polską rację stanu. Innym, bardzo istotnym zadaniem Instytutu miało być integrowanie księży z różnych zaborów, dając podstawy pod budowanie Kościoła w niepodległej Polsce. Dom miał być także oparciem dla polskich biskupów, przybywających do Wiecznego Miasta z wizytą „ad limina apostolorum”, czy też pośredniczyć w załatwianiu najprzeróżniejszych spraw między diecezjami a Stolicą Apostolską. Miał on również służyć pielgrzymom z Polski, stając się „ogniskiem, wokół którego skupialiby się Polacy z wszystkich dzielnic”. Warto podkreślić, że ważnym motywem działania założycieli był ich głęboki patriotyzm oraz umiłowanie Ojczyzny.

Reklama

- Kto zaangażował się w utworzenie Instytutu?

- Inicjatorem powstania Instytutu Polskiego w Rzymie był św. Józef Sebastian Pelczar, biskup przemyski. Oprócz niego gorącymi orędownikami tej sprawy byli m.in.: św. Józef Bilczewski - metropolita lwowski, kard. Jan Puzyna - biskup krakowski, abp Franciszek Albin Symon - biskup płocki, ks. prał. Adam Sapieha z archidiecezji lwowskiej, ks. prał. Kazimierz Skirmunt z diecezji krakowskiej, o. Włodzimierz Ledóchowski SJ oraz wiele innych osób, które podjęły się zbiórki pieniędzy na zakup budynku oraz na jego utrzymanie. Im wszystkim należy się nasza głęboka wdzięczność i modlitwa.

- Jak do Instytutu odniosła się Stolica Apostolska?

- Stolica Apostolska z wielką troską i otwartością odnosiła się do nowo powstającej placówki. 13 maja 1909 r. bp Pelczar podczas audiencji przy okazji kanonizacji św. Klemensa Hofbauera przedstawił papieżowi Piusowi X prośbę o błogosławieństwo apostolskie dla idei założenia Domu. Papież spontanicznie przychylił się do tej prośby, kreśląc odręcznie słowa błogosławieństwa na przedłożonej petycji. Udzielając swojego błogosławieństwa, otworzył tym samym drogę do realizacji tego zbożnego zamiaru. Z punktu widzenia ówczesnej sytuacji politycznej błogosławieństwo i protekcja Ojca Świętego były zasadniczym krokiem dla fundacji Instytutu, zwłaszcza wtedy, kiedy wrogie siły, czyli zaborcze rządy Rosji i Prus, zorientowały się, jak wielkie zagrożenie dla ich interesów tkwi w tej nowo powstającej placówce.
Dom został erygowany 19 marca 1910 r., dekretem Świętej Kongregacji Konsystorialnej „Religioso Polonae gentis”, pod nazwą Ospizio Polacco (Hospicjum Polskie) i ulokowany przy via Pietro Cavallini 38, w dzielnicy Prati Castelli, w budynku zakupionym od Zgromadzenia Sióstr św. Józefa Kalasantego. 13 sierpnia 1910 r. Kongregacja ta zaaprobowała statuty Hospicjum Polskiego, precyzując, że Dom pozostanie pod najwyższym zwierzchnictwem papieża, będzie miał kardynała protektora, a na czele Instytutu będzie stał rektor przedstawiony przez biskupów polskich. Kardynał protektor był gwarantem kanoniczności placówki oraz jej opiekunem-patronem. 31 grudnia 1910 r. papież Pius X zaaprobował regulamin Instytutu. W 1928 r. Instytut otrzymał status placówki papieskiej jako Papieski Instytut Polski w Rzymie.

- Kiedy nastąpiło otwarcie Instytutu?

- Otwarcia Hospicjum dokonał osobiście bp Pelczar w dniu 13 listopada 1910 r., a siedmiu pierwszych księży studentów zamieszkało w Instytucie w styczniu 1911 r. Pierwszym rektorem został ks. Adam Potulicki z archidiecezji ołomunieckiej.

- Jaką rolę odgrywał Instytut w czasach PRL-u?

- Instytut Polski stał się ważnym punktem odniesienia dla wielu naszych rodaków. Wraz z kończącą się II wojną światową opustoszałe pomieszczenia Instytutu udostępniono demobilizowanym żołnierzom polskim, wśród których byli także studenci teologii. Przerwali oni studia z chwilą wybuchu wojny. W budynku Instytutu znalazło miejsce Seminarium Duchowne (Pontificio Seminario Polacco) przeznaczone dla kleryków rekrutujących się spośród byłych żołnierzy. Po zakończeniu działalności seminarium mieszkańcami domu byli przeważnie księża, których losy wojny rzuciły na Zachód i którzy z różnych względów nie mogli powrócić do Ojczyzny. Pierwsi studenci z Polski przybyli do Instytutu po zmianach politycznych w październiku 1956 r.
Ważną postacią w historii Domu jest sługa Boży kard. Stefan Wyszyński. Instytut Polski był rzymską siedzibą Prymasa Tysiąclecia. Ksiądz Prymas przez lata dbał o Instytut, troszczył się o studentów, o ich sytuację materialną i duchową. Jako przywódca prześladowanego Kościoła w Polsce, był ojcem dla wielu pokoleń kapłanów-studentów, wzorem nieugiętości, wytrwałości w cierpieniach i prześladowaniach. To w Instytucie zatrzymywał się on w czasie pobytu w Rzymie, tutaj spotykał się z ważnymi osobistościami. Tutaj odbywały się spotkania w ramach sesji soborowych, tutaj także powstał projekt słynnego listu milenijnego polskich biskupów do biskupów niemieckich z 1965 r., w którego realizacji brał czynny udział prócz prymasa Wyszyńskiego także metropolita krakowski Karol Wojtyła. W połowie lat 80. tutaj odbywały się posiedzenia Komisji Wspólnej, złożonej z przedstawicieli Watykańskiego Sekretariatu Stanu i Episkopatu Polski.

- W Instytucie studiowały lub pracowały ważne dla polskiego Kościoła osoby. Kogo Ksiądz Rektor mógłby wymienić. Ilu biskupów wywodzi się spośród wychowanków Instytutu?

- Kompletną listę biskupów wychowanków Instytutu znaleźć można na stronie internetowej Instytutu: www.pontipol.opoka.org. Pozwolę sobie wspomnieć tylko żyjących (w kolejności nominacji biskupiej): Józef Glemp, Jan Śrutwa, Ryszard Karpiński, Adam Odzimek, Piotr Skucha, Andrzej Suski, Gerard Bernacki, Jan Bernard Szlaga, Józef Kowalczyk, Sławoj Leszek Głódź, Stanisław Gądecki, Jan Kopiec, Tadeusz Pieronek, Tadeusz Rakoczy, Paweł Cieślik, Piotr Jarecki, Jacek Jezierski, Teofil Wilski, Marian Gołębiewski, Edward Janiak, Stanisław Gębicki, Jan Wątroba, Zbigniew Kiernikowski, Kazimierz Gurda, Andrzej Siemieniewski, Antoni Stankiewicz, Grzegorz Kaszak i Krzysztof Nitkiewicz.
W 100-letnim okresie istnienia w Instytucie zamieszkiwało około 700 studentów, z których 46 zostało mianowanych biskupami. Mury Instytutu opuściło kilkuset absolwentów, w tym liczna grupa księży została później mianowana biskupami, profesorami różnych uczelni, wykładowcami w seminariach…

- Kto oprócz rektora zajmuje się prowadzeniem Domu?

- Oprócz rektora w Instytucie pracują także siostry służebniczki pleszewskie oraz bracia Serca Jezusowego. Dzięki pracy sióstr cieszyć się możemy w Instytucie polską kuchnią. Nieoceniona pomysłowość sióstr jest widoczna w przygotowywaniu codziennych posiłków, ale jeszcze bardziej tych związanych ze świętami. Obecnie pracuje też w Instytucie trzech braci. Ich zadaniem jest troska o porządek w Domu. Bracia m.in. odpowiadają na telefony i posługują jako kierowcy.

- Czy Instytut ma jakieś wspomnienia związane z papieżem Janem Pawłem II?

- Tak. Karol Wojtyła jako biskup przebywał w Instytucie w czasie dwóch sesji Soboru Watykańskiego II. Już jako papież Jan Paweł II nawiedził nasz Dom 5 listopada 1980 r. Powiedział wtedy: „Cieszę się, że mogę tutaj być. Cieszę się, że wracam - przynajmniej na kilka godzin - do tego, co jest częścią mojego życia. I co jest także częścią dziejów pracy Kościoła oraz Narodu. Jest to jakaś placówka eksponowana Kościoła w Polsce, a także Ojczyzny, Narodu w Rzymie. Jedna z wielu. Myślę, że szczególnie ważna i zasłużona. I temu pragnę dać wyraz. I za te wszystkie dziejowe zasługi Instytutu Polskiego w Rzymie pragnę przy dzisiejszym spotkaniu, przy dzisiejszej sposobności podziękować”. Studenci udawali się do Ojca Świętego na Watykan np. z racji świąt Bożego Narodzenia czy na Msze św. w prywatnej kaplicy Papieża.

- Jakie cele przyświecają Instytutowi?

- Pierwszym i zasadniczym celem istnienia Instytutu było i nadal jest tworzenie właściwej atmosfery i warunków dla studentów, dla ich wzrostu duchowego i intelektualnego. Chodzi również o pogłębienie związku studentów ze Stolicą Apostolską i z osobą papieża. Kulturowe zaś bogactwo Rzymu sprzyja integrowaniu się księży pochodzących z różnych diecezji. Nadal gościmy też przybywających do Rzymu księży biskupów z Polski.

- Jak wygląda zwykły dzień z życia Instytutu?

- Rytm życia wyznacza, jak zwykle, praca i modlitwa. Generalnie księża sami decydują o rozkładzie swojego dnia, który zależy od zajęć na uczelniach czy pracy w bibliotekach. Wspólnota - w moim najgłębszym odczuciu jest to słowo klucz naszego codziennego życia. Każdy dzień rozpoczynamy Mszą św., poprzedzoną modlitwą brewiarzową. Świadomie tworzona wspólnota pomaga w przeżywaniu tego pięknego, ale i trudnego czasu na studiach w Rzymie. Wiąże się to z formacją duchową. Dlatego też m.in. raz w miesiącu odbywa się dzień skupienia, jest także możliwość codziennej indywidualnej adoracji Najświętszego Sakramentu. Mamy też trzydniowe rekolekcje wielkopostne…

- Czego Ksiądz Prałat pragnąłby życzyć sobie i Instytutowi na progu tego jubileuszowego roku i na najbliższe lata?

- Najpierw chciałbym podziękować wszystkim, którym leży na sercu nasz Dom, jego utrzymanie, jego kondycja duchowa i materialna. Otrzymujemy bardzo wiele dowodów niezwykłej życzliwości wobec naszego Domu czy to ze strony Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej, czy Konferencji Episkopatu Polski z jej przewodniczącym abp. Józefem Michalikiem na czele, czy też od osób świeckich, byłych mieszkańców Instytutu, a często także od osób niezwiązanych z Domem. Im wszystkim składam serdeczne Bóg zapłać!
A jubileuszowe życzenia? Życzę, aby każdy mieszkaniec tego Domu szukał i dążył do świętości. Aby był odważny, wierny i prawy, aby promieniował radością kapłańskiego oddania się Chrystusowi. Życzę także, aby ten Dom zawsze tętnił studenckim gwarem, a otwarte drzwi niech po staropolsku przyjmą każdego przybywającego do Wiecznego Miasta. Dobry Bóg niech nadal nam błogosławi!

2011-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowi kanonicy

2024-03-28 12:00

[ TEMATY ]

Zielona Góra

Karol Porwich/Niedziela

Podczas Mszy Krzyżma bp Tadeusz Lityński wręczył nominacje i odznaczenia kapłanom diecezji. Życzenia otrzymali również księża, którzy obchodzą w tym roku jubileusze kapłańskie.

Pełna lista nominacji, odznaczeń i jubilatów.

CZYTAJ DALEJ

Posty nakazane zachowywać

Niedziela warszawska 46/2003

monticellllo/pl.fotolia.com

Przykazania kościelne są zaproszeniem do współodpowiedzialności za Kościół
Zachęcają do przemyśleń, czy wiara ma wynikać z tradycji, czy z przekonania

CZYTAJ DALEJ

Kościoły z całej Polski biorą udział w tegorocznej edycji Nocy Konfesjonałów

2024-03-29 11:56

[ TEMATY ]

noc konfesjonałów

Karol Porwich/Niedziela

W Wielkim Tygodniu w 100 kościołach księża będą spowiadać do północy lub przez całą noc w ramach 14. edycji nocy konfesjonałów. Akcja ma umożliwić spowiedź wiernym, którzy z różnych powodów nie mogą w dzień przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania.

Udział w akcji Noc Konfesjonałów polega na zorganizowaniu dodatkowej spowiedzi w Wielkim Tygodniu i zgłoszeniu udziału kościoła w serwisie nockonfesjonalow.pl - poinformował w komunikacie przekazanym w czwartek PAP koordynator akcji ks. Grzegorz Adamski.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję