Kongres Teologiczno-Duszpasterski – miłość rodzinna

W czwartek 23 czerwca rozpoczął się trzydniowy kongres teologiczno-duszpasterski. Jak wyjaśnił kard. Kevin Farrell, który najpierw przewodniczył porannej Mszy św. w Bazylice Watykańskiej, a następnie otworzył kongresowe obrady, temat tegorocznego spotkania „Miłość rodzinna: powołanie i droga do świętości” i szczegółowe zagadnienia podejmowane podczas spotkania, zaczerpnięte zostały z rozmów z biskupami podczas wizyt ad limina i innych spotkań z przedstawicielami Kościołów lokalnych. "To tematy, które wspólnie z diecezją rzymską uznaliśmy za najpilniejsze dla duszpasterstwa rodzin i małżonków” – mówił. Zachęcił też, by trwające spotkanie potraktować jako okazję do znalezienia nowych dróg zaangażowania w służbę rodziny. "W świetle tego, co usłyszymy w najbliższych dniach, zadajmy sobie pytanie: w jakich obszarach i w jaki sposób możemy wspólnie lepiej działać, aby uświadomić rodzinom ich rolę w Kościele? Jakie są dziś najbardziej dramatyczne "peryferie egzystencjalne" dla naszych rodzin i jak możemy o nie zadbać? Jak możemy im towarzyszyć, aby byli w stanie dokonać prawdziwego rozeznania, gdy napotkają trudności w sytuacjach nawet innych niż te, które omówimy podczas paneli?" - pytał.

Tematem pierwszego dnia Kongresu była miłość rodzinna. Po pierwszej konferencji pt. „Kościół domowy i synodalność”, dwa panele dyskusyjne podjęły temat: „Małżonkowie i kapłani razem w budowaniu Kościoła” oraz „Młodzi i osoby starsze razem dla Kościoła jutra”. Po drugiej konferencji „Towarzyszenie w pierwszych latach małżeństwa” odbyły się dwa kolejne panele: „Miłość rodzinna w czasie próby” (mowa była m.in. o zdradzie małżeńskiej i porzuceniu) oraz „Towarzyszyć ojcostwu i macierzyństwu” (w tym również o adopcji).

Osoby starsze wspólnym dobrem społeczności

Osoby starsze są wspólnym dobrem całej społeczności – mówiono o tym podczas drugiego panelu zatytułowanego: „Młodzi i osoby starsze razem dla Kościoła jutra”. Głos zabrali przedstawiciele rodzin z Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i Włoch. Vincenzo Bassi i Carla Di Lello, adwokaci ze Związku Włoskich Prawników Katolickich, zauważyli, że konieczne jest odwrócenie perspektywy, by postrzegać osoby starsze jako protagonistów w rodzinach i uznawać je za wspólne dobro całej społeczności, zamiast traktować je tylko jako osoby słabe, wymagające opieki. Mogą one pełnić różne role w rodzinie, począwszy od przekazywania wiary, a także włączać się w działalność różnych stowarzyszeń.

Hiszpanie: Álvaro Medina del Campo i Maria Rosario García Garoz zaznaczyli, że „wiara rodziców i dziadków służy zbawieniu ich bliskich”. Wskazali, że rodzina jest „wielkim cudem, tajemnicą miłości do dzieci, rodziców i dziadków”.

Christopher M. Bellitto, historyk z Kean University w Union w stanie New Jersey przypomniał, że papież Franciszek szczególny nacisk kładzie na troskę o osoby starsze i konieczność kontaktowania ich z ludźmi młodymi. - Nasza młodzież może zrozumieć, że mądrość bierze się z doświadczenia. Starsi uczą modlić się, wierzyć, mówiąc, że czas Boży nie jest naszym czasem; uczą nas, że kiedy słyszymy dobrą nowinę, nie możemy zatrzymać jej dla siebie – wyliczał Amerykanin.

Kapłaństwo i małżeństwo powołaniami, które się wzajemnie uzupełniają

Kapłaństwo i małżeństwo są powołaniami, które się wzajemnie uzupełniają – powiedział ks. Juris Jalinskis z Łotwy podczas panelu, zatytułowanego „Małżonkowie i kapłani razem w budowaniu Kościoła”. Trzy pary małżeńskie z różnych stron świata przedstawiły świadectwa, w których wspomniały o tych epizodach ze swego życia, gdy punktem zwrotnym stało się włączenie kapłana do życia rodzinnego.

Daina i Uldis Zurilo z Łotwy wskazali, że rodziny i księża muszą ze sobą współpracować w parafiach na zasadzie komplementarności i współodpowiedzialności. W odniesieniu do spadku liczby kapłanów nie tylko w Europie podkreślili, że „pary małżeńskie powinny być u boku księży”. – Doświadczyliśmy wzajemnego uzupełniania się z sędziwym proboszczem, wspólnie z nim modliliśmy się w domu rodzinnym. Na jednym z pierwszych spotkań ze zdumieniem zobaczyliśmy łzy w jego oczach – był zaskoczony klimatem przyjaźni. Jako pary małżeńskie i księża jesteśmy równi przed Bogiem i uzupełniający się wzajemnie, uczymy się ze sobą spotykać. Ten dialog jest współodpowiedzialnym działaniem dla dobra Kościoła – powiedzieli łotewscy małżonkowie.

W podobnym duchu wypowiedział się ks. Jalinskis. – Życie miłością do którego powołany jest każdy chrześcijanin, realizuje się w kapłaństwie i w małżeństwie. Powołania te nie są przeciwstawne, lecz wzajemnie się uzupełniają. Realizując to powołanie do bezinteresownej miłości, szybko dochodzimy do granic naszych możliwości. Znajomość i kochanie rodzin jest częścią naszego kapłańskiego powołania. Ponieważ są one prawdziwymi protagonistami zdolnymi wydać obfite owoce dla Kościoła, ich rola w Kościele nie może ograniczać się do pomocy księżom – zaznaczył duchowny.

Potrzeba towarzyszenia doświadczonych małżeństw

Towarzyszenie małżeństwom w pierwszych latach po ślubie było tematem kolejnego panelu. Konferencję wprowadzającą w temat wygłosili Eduardo i Mónica Gonzáles Soriano z Hiszpanii mówili o swoich doświadczeniach jako członkowie grupy dla młodych małżonków w Toledo pod nazwą „Family rock”. – Nie jesteśmy fanami rocka, a skałą, do której odnosi się nazwa, jest Jezus Chrystus, na którym budujemy małżeństwo. Celem jest tworzenie grup prowadzonych przez kapłana i dwie starsze pary małżeńskie – wyjaśnili Hiszpanie, dodając, że włączenie bardziej doświadczonych małżeństw miało podstawowe znaczenie dla odkrywania prawdziwego znaczenia małżeństwa. – Drugi człowiek istnieje nie po to, żeby zadręczać moje życie, ale jest darem Boga. Wy, doświadczone pary jesteście przykładem. My, młode pary potrzebujemy was. Nauczyliście nas, że prawdziwa miłość polega na tym, by widzieć godność drugiego człowieka – powiedzieli Eduardo i Mónica Gonzáles Soriano.

Innym zasadniczym elementem towarzyszenia są kapłani. – Potrzebujemy waszego uważnego spojrzenia, które nie osądza, i obecności Chrystusa w was. Bóg nas rozpieszczał, bo dał nam kapłana, któremu naprawdę leży na sercu nasze małżeństwo i stał się dla nas kołem ratunkowym, odblaskiem miłości Boga – wyznali Hiszpanie.

Kościół domowy i synodalność

W kolejnym panelu mówiono o tym, w jaki sposób budować wspólnoty bardziej synodalne i bliskie wyzwaniom współczesnych młodych rodzin. Wprowadzającą konferencję „Kościół domowy i synodalność” wygłosili: Lisa i Gregory Popcack ze Stanów Zjednoczonych. Zaznaczyli, że „świętość jest dla wszystkich, przede wszystkim dla rodzin”. Tymczasem „wielu katolików uważa, że życie rodzinne jest przeciwieństwem świętego życia”.

Kościół domowy zdefiniowali jako „rodzinę zaangażowaną w życie Boża miłością w relacjach z innymi”. Podczas gdy wszystkie rodziny uczestniczą w życiu Kościoła, Kościół domowy powinien być przyporządkowany małżeństwu. Różne „małe praktyki rodzinne, które składają się na liturgię życia dają rodzinom środki (…) do przekształcenia się w dynamiczne Kościoły domowe”. Liturgia Kościoła domowego złożona jest „z sieci relacji chrześcijańskich, z obrzędów rodzinnych i jest nastawiona dotarcie do drugiego człowieka”. Kościoły domowe „powinny ze sobą współpracować” w parafiach – wskazali amerykańscy małżonkowie.

Powołanie - Misja rodzin we współczesnym świecie

Trzeci dzień ŚSR i zarazem drugi dzień kongresu teologiczno-duszpasterskiego rozpoczął się Mszą św. w Bazylice Watykańskiej. Przed południem wysłuchano świadectw i konferencji poświęconych m.in. misji Kościoła i rodziny w świecie mediów elektronicznych, odbył się panel dotyczący zadań, jakie stoją przed rodzinami, które chcą zaangażować się w pomoc migrantom, osobom uzależnionym i doświadczającym przemocy w rodzinie. Z kolei sesja popołudniowa poświęcona była aktualnym wytycznym dotyczącym przygotowania do sakramentu małżeństwa oraz formacji młodzieży, seminarzystów i stałego towarzyszenia duchowego małżonkom.

Przekazanie wiary ludziom młodym

Przekazywanie wiary współczesnej młodzieży jest kluczowym zadaniem każdego ochrzczonego. Mówiono o tym podczas panelu poświęconego byciu chrześcijaninem w epoce cyfrowej. Włosi: Massimo i Patrizia Paloni, którzy – mając 12 dzieci – od 18 lat prowadzą misję katechumenalną w Holandii, zwrócili uwagę, że „jesteśmy zanurzeni w społeczeństwie, w którym wydaje się, że Bóg zniknął z horyzontu”. Opowiedzieli o prowadzonych przez siebie kursach po bierzmowaniu, dzięki którym wielu młodych ludzi, niegdyś dalekich od Kościoła, zbliżyło się do niego. Kursy te opierają się nie na konkretnym programie lub formule działania, lecz na „świadectwie żywej wiary ich rodziców”.

O obecności w mediach społecznościowych mówili Gustavo Huguenin i Fabiola Goulart z Brazylii. Według nich mogą one być pomocne w rozeznawaniu życiowych doświadczeń dzieci i rodziców. Natomiast Francuzi: Guillaume i Sandrine Haudebourg opowiedzieli o swoim doświadczeniu tworzenia wideo on line, które rozpoczęli w czasie pandemii. – Pilnie trzeba było rozmawiać z rodzinami przez internet, gdy siedziały na kanapie. Chcieliśmy wprowadzić Chrystusa do małych Kościołów domowych. Aby przekazać przesłanie Ewangelii w sieci, trzeba zwracać uwagę na formę i treść. Musimy od siebie wymagać, aby nas oglądano – przestrzegli Brazylijczycy.

Kościół wobec przemocy domowej

Przemoc domowa, szczególnie wobec kobiet, dotyczy także rodzin katolickich. Mówili o tym Christauria Welland i Michael Akong ze Stanów Zjednoczonych. Zwrócili uwagę, że przemoc ta nasiliła się w czasie pandemii, zaś zagrożone są kobiety niezależnie od wyznawanej religii. Osoby zaangażowane w pracę duszpasterską mają kierować się podejściem typu: „widzieć, oceniać, działać”, którego celem jest dostrzeżenie znaków przemocy, aby jej zapobiegać. – Każdy ma swą rolę w Kościele w zwalczaniu przemocy domowej. Księża często nie wiedzą, co zrobić w obliczu próśb o pomoc, ale w USA są pierwszymi osobami, do których zwracają się ofiary, będące katolikami. Możemy uniknąć przemocy i zorganizować duszpasterską odpowiedź zarówno oddolną, jak i odgórną – wskazali. Zaproponowali stworzenie w Watykanie komisję i ośrodek przygotowujący księży do stawiania czoła temu problemowi.