O pieśni gminna, ty stoisz na straży
Narodowego pamiątek kościoła,
Ty czasem dzierżysz i broń Archanioła!
Płomień rozgryzie malowane dzieje,
Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,
Pieśń ujdzie cało...

Nieśmiertelne słowa Adama Mickiewicza. Te słowa są mottem naszych Wieczorów. 150 lat temu, 26 listopada 1855 r., ten wielki poeta zmarł w Konstantynopolu, szykując się do walki o wolność Ojczyzny. Przypomnijmy jego pieśń Wilija, naszych strumieni rodzica, zawartą w powieści poetyckiej Konrad Wallenrod. Bardzo lubiła ją śpiewać moja Matka. W tej pieśni jest dusza Kresów, kraju lat dziecinnych poety. O tym kraju z miłością i tęsknotą mówił na obczyźnie Adam Mickiewicz w Epilogu Pana Tadeusza:

Dziś dla nas, w świecie nieproszonych gości,
W całej przeszłości i w całej przyszłości
Jedna już tylko jest kraina taka,
W której jest trochę szczęścia dla Polaka,
Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty, jak pierwsze kochanie,
Nie zaburzony błędów przypomnieniem,
Nie podkopany nadziei złudzeniem,
Ani zmieniony wypadków strumieniem.
Gdziem rzadko płakał, a nigdy nie zgrzytał,
Te kraje rad bym myślami powitał,
Kraje dzieciństwa, gdzie człowiek po świecie
Biegł jak po łące, a znał tylko kwiecie
Miłe i piękne, jadowite rzucił,
Ku pożytecznym oka nie odwrócił.

Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny!
Jak świat jest boży, tak on był nasz własny,
Jakże tam wszystko do nas należało,
Jak pomnim wszystko, co nas otaczało:
Od lipy, która koroną wspaniałą
Całej wsi dzieciom użyczała cienia,
Aż do każdego strumienia, kamienia,
Jak każdy kątek ziemi był znajomy
Aż po granicę, po sąsiadów domy...
Co znaczy miłość ziemi ojczystej?

W 1850 r. na obczyźnie, w Paryżu, ostatnie dziecko Adama Mickiewicza, mały Józef, zostało ochrzczone wodą z Niemna.
W 1890 r. prochy Mickiewicza zostały uroczyście przewiezione z paryskiego cmentarza Montmorency do krypty na Wawelu. Szczątki poety złożono w sarkofagu wysypanym piaskiem z dna Niemna i z Nowogródka.
Pomnik Adama Mickiewicza we Lwowie. W jego tle - katedra, w której Jan Kazimierz w imieniu narodu prosił Matkę Bożą o przyjęcie tytułu Królowej Polski. Co znaczy miłość ziemi ojczystej?
Komunikat częstochowskiego Oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich: W połowie stycznia 2006 r. w Częstochowie na Placu Orląt Lwowskich przy Alei Pokoju będzie miała miejsce uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego i złożenia urny z ziemią z Cmentarza Obrońców Lwowa - w kamieniu węgielnym Pomnika Orląt Lwowskich.
Mam przed sobą wydaną w tym roku w Wydawnictwie „Książka i Wiedza” (ul. Smolna 13, 00-375 Warszawa, tel. 0-22 827-94-17) przepiękną, ilustrowaną książkę Katarzyny Węglickiej Kresowym szlakiem - gawędy o miejscach, ludziach i zdarzeniach. Czyta się ją jednym tchem. Fascynuje i wzrusza. We wstępie autorka zadaje sobie pytanie: „Dlaczego tak często jeżdżę na Kresy, co mnie tam ciągnie?” I znajduje odpowiedź w słowach wiersza Anny Ignaszewskiej:

Z opowiadań, wspomnień śpiewnych,
fotografii strzępów starych
czas co minął kleić będę
by dochować ojcom wiary.
By ich prochom cześć należną
Oddać kornie...
Książkę otwiera dedykacja Katarzyny Węglickiej:
Tym, którzy trwają na Kresach
- z podziękowaniem.
Młodym Polakom
- by nie zapomnieli!

Wilija, naszych strumieni rodzica

1826 r.

Słowa: Adam Mickiewicz, pieśń z Konrada Wallenroda
melodia wileńska

Wilija, naszych strumieni rodzica,
Dno ma złociste i niebieskie lica;
Piękna Litwinka, co jej czerpa wody,
Czystsze ma serce, śliczniejsze jagody.

Wilija w miłej kowieńskiej dolinie
Śród tulipanów i narcyzów płynie;
U nóg Litwinki kwiat naszych młodzianów,
Od róż kraśniejszy i od tulipanów.

Wilija gardzi doliny kwiatami,
Bo szuka Niemna, swego oblubieńca;
Litwince nudno między Litwinami,
Bo ukochała cudzego młodzieńca.

Niemen w gwałtowne pochwyci ramiona,
Niesie na skały i dzikie przestworza,
Tuli kochankę do zimnego łona
I giną razem w głębokościach morza.

I ciebie równie przychodzień oddali
Z ojczystych dolin, o Litwinko biedna!
I ty utoniesz w zapomnienia fali,
Ale smutniejsza, ale sama jedna.

Serce i potok ostrzegać daremnie,
Dziewica kocha i Wilija bieży;
Wilija znikła w ukochanym Niemnie,
Dziewica płacze w pustelniczej wieży.