O VII Kongresie Teologów Polskich z dziekanem Wydziału Teologii KUL - ks. prof. dr. hab. Jerzym Pałuckim - rozmawia Jan Kulowski

Jan Kulowski: - Rozpocznę naszą rozmowę-wywiad nieco przekornie: Czy Polsce i Europie potrzebna jest teologia i wielki kongres teolgów? Jak to wygląda z perspektywy odbytych rozmów na Watykanie, które Ksiądz Dziekan przeprowadził w ubiegłym tygodniu?

Ks. prof. dr hab. Jerzy Pałucki: - Odpowiem także przekornie, i to nie z pozycji Dziekana Wydziału Teologii, ale zwykłego obserwatora życia społecznego i intelektualnego w Polsce i w Europie: nawet gdyby w kulturze wygasła świadomość posiadania dwutysiącletniego dziedzictwa teologicznego, to szybko należałoby dążyć do jej stworzenia. Człowiekowi współczesnemu bowiem jak nigdy dotąd potrzebna jest całościowa wizja człowieka, określenie celu jego życia, sięgającego dalej niż propozycje oferowane przez reklamę, politykę czy kulturę masową. Narasta frustracja płaskimi, jednowymiarowymi modelami ludzkiego życia, dyktowanego przez lobbing producentów, towarzystw ubezpieczeniowych czy zawodowych polityków. Oprócz wiedzy o człowieku potrzebna jest także wielka synteza wiedzy o świecie - tym ekologicznym, a zarazem rozległym środowisku, które od granic kosmosu po inżynierię genetyczną określa jakość ludzkiego życia. Tyle, oczywiście, może zrobić filozofia - i z powodzeniem to czyni, także w Polsce. Natomiast teologia uzupełnia ten rozumowy wysiłek zrozumienia świata i nowych wyzwań o wiedzę najbardziej autentyczną, bo wywodzącą się od Tego, który i człowieka, i świat powołał do istnienia z całkowitego niebytu, dając mu godność dziecka Bożego, a ziemię czyniąc dla niego rajem. Wiemy jednak, do jak dalekich przejawów dehumanizacji i destrukcji posunął się (i nadal się posuwa) człowiek - tak w odniesieniu do samego siebie, jak i w relacji ze światem.

- Czy właśnie owe współczesne wyzwania są przedmiotem refleksji VII Kongresu Teologów Polskich?

- Tak. Program przyjęty przez Radę Naukową Episkopatu Polski oraz Kolegium Dziekanów Wydziałów Teologicznych w Polsce - współorganizatorów Kongresu podejmuje czteroetapową refleksję nad współczesnymi wyzwaniami teologii w kontekście Polski i Europy na progu XXI wieku. A jeżeli powiem, że uzasadnione jest traktowanie teologii jako naukowej samoświadomości Kościoła, to Kongres Teologów w poszczególnych tematach przypisanych na kolejne dni stanie się wydarzeniem ważnym i dla Kościoła, i dla społeczeństwa. Nieprzypadkowo logo Kongresu stanowi symbol Ducha Świętego. Będziemy go bowiem prosić o pomoc w odczytywaniu znaków, drogowskazów i ścieżek, jakimi prowadzi Wspólnotę Kościoła w łonie wspólnoty ludzkiej przez historię pisaną m.in. konfrontacją z islamem, kolejnymi wojnami, napięciami religijnymi, integracją europejską, narastającymi postawami liberalnymi.

- Jak zaplanowano tematykę poszczególnych dni Kongresu?

- Kongres rozpocznie się w niedzielę 12 września modlitwą do Ducha Świętego. Oficjalnego otwarcia dokona Przewodniczący Rady Naukowej Episkopatu - bp prof. Stanisław Wielgus. Zebrani w wielkiej Auli KUL wysłuchają następnie dwóch ważnych dla wydarzenia kongresowego referatów. Wielki autorytet w zakresie dogmatyki - ks. prof. Bruno Forte z Włoch mówić będzie o ogólnej sytuacji wyzwań stojących dzisiaj przed całym, zróżnicowanym wyznaniowo chrześcijaństwem. O specyfice polskiej mówić będzie paulin - o. Andrzej Napiórkowski z Krakowa. Na kanwie tych referatów, zebrani będą dyskutować w grupach tematycznych, poświęconych m.in. współczesnym areopagom ludzkiej komunikacji (ks. prof. Waldemar Rakocy), katolickiej etyce życia publicznego (ks. prof. Henryk Skorowski) i historycznym formułom obecności chrześscijaństwa w życiu publicznym (ks. prof. Kazimierz Dola). Wprowadzenie do dyskusji o współczesnej duchowości chrześcijańskiej wygłosi ks. prof. Andrzej Siemieniewski, a pastoralne i liturgiczne problemy obecności Kościoła w życiu publicznym nakreślą ks. prof. Ryszard Kamiński i ks. prof. Jerzy Kopeć.

- Nasi czytelnicy mieli już okazję zapoznać się ze wstępną wersją programu Kongresu. Wiemy, że drugiego dnia Kongresu zaplanowano wielkie spotkanie wykładowców teologii od lat spotykających się w ramach sekcji różnych dziedzin.

- Rzeczywiście, 13 września po południu obradować będzie 18 sekcji liczących od 20 do 300 członków. Będą oni realizować swoje programy merytoryczne i organizacyjne, a także będą starali się wypracować wspólny dokument uczestników Kongresu - rodzaj przesłania teologów polskich w momencie wchodzenia Polski do struktur Unii Europejskiej. Na te spotkania sekcyjne zapraszamy także absolwentów teologii w poszczególnych dziedzinach. To olbrzymia rzesza duchownych i świeckich, która wciąż jeszcze czeka na swój czas w życiu Kościoła i społeczeństwa. Może VII Kongres stanie się kolejnym krokiem w dochodzeniu do pełnienia roli teologa w świecie współczesnym, teologa świadomego wyzwań w relacji Kościół a kultura. Dlatego w sesji przedpołudniowej wysłuchamy referatu ks. prof. Jeana Galota Chrystologia a antropologia - skoro, jak przypomniał Jan Paweł II, „Kluczem do zrozumienia człowieka i społeczeństwa jest Jezus Chrystus”. O kulturowym fenomenie narodu na gruncie teologii mówić będzie wybitny polski specjalista z tego zakresu - ks. prof. Czesław Bartnik, a swoistym dopowiedzeniem będzie referat ks. prof. Lucjana Baltera pt. Teologia polska między Zachodem i Wschodem.

- Wielkie uroczystości, pełne akademickiego splendoru, szykują się 14 września...

- Tak. Zgodnie z decyzją Senatu KUL, przyznającą zaszczytny tytuł doktora honoris causa trzem teologom z zachodniej Europy: ks. Brunonowi Forte, ks. Jeaowi Galotowi i bp. Gerhardowi Müllerowi, tego dnia, w obecności uczestników Kongresu, władz uczelni i zaproszonych gości, odbędzie się uroczyste wręczenie dyplomów i nadanie najcenniejszych w życiu uniwersyteckim tytułów. Swoistym preludium do tego święta będą biskupie referaty, skoncentrowane na teologicznej antropologii społecznej. Oprócz wspomnianego bp. Müllera, bp prof. Kazimierz Ryczan wskaże na wyzwania ze strony zeświecczenia życia, a kard. prof. Stanisław Nagy skomentuje papieską zasadę „Nie można zrozumieć człowieka bez Chrystusa”.
Wprowadzenia do dyskusji w grupach wygłoszą osoby świeckie, i to także z innych wyznań chrześcijańskich, przez co Kongres zaznaczy swój ekumeniczny charakter, powodowany działaniem Ducha Świętego.

- Ostatniego dnia Lublin - miasto Unii Lubelskiej gościć będzie dziekanów Wydziałów Teologicznych z Europy.

- To pierwsze tego typu spotkanie, dokonujące się podczas Kongresu Teologów. Stanowi swoisty znak uznania środowiska polskich teologów, podkreślony obecnością przewodniczącego Kongregacji Wychowania Katolickiego - kard. Grocholewskiego. Dziekani spotkają się z Wielkim Kanclerzem KUL w katedrze, a na zakończenie swych obrad wydadzą specjalne oświadczenie. Program merytoryczny Kongresu w dniu 15 września poświęcony będzie obecności Kościoła w życiu społeczno-politycznym. Uczestnicy wysłuchają referatów ks. prof. Salvador Pi-y Ninot z Hiszpanii oraz ks. prof. Jana Kruciny, ks. prof. Jana Wala i ks. prof. Józefa Krukowskiego.

- Czy w Kongresie mogą wziąć udział nieprofesjonaliści?

- Oczywiście, mogą i gorąco ich do tego zapraszamy. Zachęcamy też do nadsyłania komunikatów i dopowiedzeń, które komitet redakcyjny kwalifikować będzie do druku w materiałach kongresowych. Na bieżąco można śledzić przygotowania do Kongresu na stronie internetowej, gdzie zamieszczono fomularz zgłoszenia. Te same formularze są dostępne m.in. w dziekanatach Wydziałów Teologicznych wszystkich uczelni w Polsce oraz w sekretariacie KUL-u, z którym można się skontaktować telefonicznie: (0-81) 445-38-01, e-mail: ktpol@kul.lublin.pl, i osobiście w Collegium Jana Pawła II KUL pok. 801.
Już teraz widzi się duże zainteresowanie Kongresem. Napływają zgłoszenia z kraju i z zagranicy. Pragniemy zminimalizować koszty pobytu, szukając sponsorów. Każda pomoc, także materialna, jest dla nas oraz dla całej nauki polskiej na wagę złota.
W imieniu Organizatorów serdecznie zapraszam w dniach 12-15 września na VII Kongres Teologów Polskich.

- Dziękuję za rozmowę i w imieniu Czytelników „Niedzieli”, sprawującej patronat medialny nad Kongresem. Życzę owocnych obrad.