Reklama

Lubuski Szlak Kościołów Zrębowych (cz. 5)

Trzebule - XVII-wieczna świątynia oktagonalna

Trzebule - niewielka wieś w województwie lubuskim, usytuowana w powiecie krośnieńskim w gminie Dąbie to kolejne miejsce, gdzie zachował się drewniany kościół oparty na konstrukcji zrębowej, wzniesiony w XVII wieku. Dziś świątynia pw. św. Jana Chrzciciela w Trzebulach należy do parafii w Leśniowie Wielkim

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wieś szlachecka

Pierwsza wzmianka o miejscowości - jako wsi szlacheckiej Trzebule - pochodzi z XV wieku. W późniejszych dokumentach znajduje się informacja, iż ok. 1500 r. właścicielem wsi została rodzina von Bornsdorf, a następnie majątek przeszedł w ręce rodu von Knobelsdorf. W 1664 r. wieś została sprzedana rodzinie von Morwitz. W drugiej połowie XVII wieku właścicielami Trzebul zostali Żychlińscy. Zostało to potwierdzone dopiero na początku kolejnego wieku. W kolejnych latach wieś trafiła w ręce rodziny Lichnowskich.
Trzebule stanowiły również własność rodziny von Groesen i von Stentsch. Na początku XX wieku wieś należała do rodu von Finckerstein.
Obok zabytkowego kościoła we wsi znajduje się również murowany, neoklasycystyczny pałac z XIX wieku, na zrębach starszej budowli, której relikty zachowały się w piwnicach pałacu. Dziś pałac nie jest użytkowany.

Kościół - historia

Kościół w Trzebulach został ufundowany przez Dietricha von der Marwitza w 1670 r. Kościół wybudował Joachim Wöller, pochodzący z pobliskiego Krosna Odrzańskiego. Zbór został zlokalizowany w centrum wsi, przy rozległym placu. Do 1921 r. w kościele była zachowana inskrypcja „DVDM 1670” wskazująca datę i fundatora budowli. W 1710 r. nad emporą patronacką umieszczono portret przedstawiający Tobiasa Pirschera - pastora i kaznodzieję z pobliskiego Łagowa. W XVIII wieku od strony wschodniej i zachodniej do kościoła zostały dostawione dwie przybudówki - w konstrukcji szkieletowej. Zniszczone, nie zachowały się one do dnia dzisiejszego. W XIX wieku do świątyni dostawiono kruchtę południową. W tym czasie świątynia wyposażona została także w organy. Na początku XX wieku wieś przeszła w ręce hrabiowskiej rodziny von Finckenstein. Prawdopodobnie byli oni właścicielami majątku do wybuchu II wojny światowej. Do 1945 r. świątynia funkcjonowała jako zbór protestancki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Architektura i zmiany

Kościół w Trzebulach został założony na rzucie ośmioboku. W XIX wieku dobudowano kruchtę od strony południowej. Budynek został wzniesiony w konstrukcji zrębowej. Obecnie budynek posiada „jednorodną bryłę graniastosłupa zwieńczonego ośmiobocznym dachem z wysoką, ślepą latarnią. Przylegającą do południowej ściany przybudówkę wzniesiono w konstrukcji szkieletowej i nakryto dachem dwuspadowym. Pokrycie dachowe wykonano z dachówki ceramicznej. Ściany kościoła zostały zbudowane z poziomych belek łączonych na węgłach na jaskółczy ogon. Elewację północną, północno-zachodnią oraz południowo-zachodnią wtórnie odeskowano. Elewację południową przesłonięto kruchtą. Na osi kruchty umieszczono wejście zamknięte dwuskrzydłowymi drzwiami o konstrukcji ramowo-płycinowej. W elewacjach wprowadzono otwory okienne zamknięte łukiem odcinkowym wyprowadzonym w belce drewnianej i flankowanym przez drewniane ościeżnice. W elewacji wschodniej zachował się otwór drzwiowy prowadzący dawniej z jednej z nieistniejących przybudówek do ołtarza ambonowego” (M.Szymańska-Dereń, „Kościoły zrębowe i szkieletowe województwa lubuskiego”, Zielona Góra, 2009). Przybudówka - rozebrana w 1973 r. - pełniła rolę zakrystii. Wykonana była z muru pruskiego.
Dawny ołtarz ambonowy po II wojnie światowej został przekształcony dla potrzeb liturgii katolickiej, a usuniętą ambonę zastąpiono współczesnym obrazem przedstawiającym św. Jana Chrzciciela. Wnętrze zostało przykryte płaskim stropem. Brak informacji na temat losów bogatego XVII-wiecznego wyposażenia świątyni. W kościele zachowała się tylko kamienna chrzcielnica.

Parafia

Kościół w Trzebulach po II wojnie światowej został przeznaczony na potrzeby Kościoła katolickiego i poświęcony w 1945 r. jako kościół filialny pw. św. Jana Chrzciciela parafii w Bobrowicach.
Obecnie znajduje się on na terenie parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Leśniowie Wielkim. Parafia powstała w wyniku podziału parafii pw. św. Wojciecha w Czerwieńsku. Odłączono wówczas Leśniów Wielki, Drzonów i Łagów. 27 listopada 1977 r. decyzją biskupa ordynariusza - sługi Bożego Wilhelma Pluty do parafii została przyłączona wieś Trzebule, która administracyjnie należała do parafii w Bobrowicach.
Leśniowska parafia obejmuje osiem miejscowości, z czego w czterech znajdują się kościoły - wszystkie wpisane w rejestr zabytków. Najstarszą świątynią na terenie parafii jest kościół parafialny w Leśniowie Wielkim, którego początki sięgają 1399 r. Kolejne to: Trzebule - kościół drewniany z 1670 r., Łagów - świątynia z 1699 r. i Drzonów - z 1817 r.
W 1963 r. została przeprowadzona inwentaryzacja kościoła w Trzebulach. W 1972 r. odnotowano zerwanie wieńczącej dach kopuły. - Podczas ulewy i porywistego zachodniego wiatru została złamana zmurszała sosnowa podstawa o średnicy ok. 35 cm, na której były posadowione metalowy krzyż i miedziana kopuła o średnicy ok. 70 cm. Sosnowy bal, spadając, uszkodził południową połać dachu. Spadł na ziemię, a metalowe ramię krzyża wbiło się w połać dachu przybudówki zakrystii - wspomina Zbigniew Węgrzyn, naoczny świadek zdarzenia, rdzenny mieszkaniec Trzebul.
Rok później przystąpiono do remontu - naprawy dachu obejmującej wymianę uszkodzonych elementów więźby dachowej oraz latarni. Wówczas też rozebrano zakrystię. Wykonano także prace przy elewacji kościoła, wprowadzając nowe szalunki. Kruchtę wejściową otynkowano. W 1978 r. prace remontowe objęły wnętrze świątyni. Wówczas m.in. usunięto część empor od strony zachodniej i wykonano konserwację belek stropowych. Kościół został pokryty wewnątrz boazerią. Posadzka kościoła - pierwotnie ceglana - została zakryta ceramicznymi płytkami. W 1978 r. niewielka świątynia została wyposażona w drzwi, ołtarz, tabernakulum i konfesjonał.
Kościół od 1997 r. jest wyposażony w system przeciwpożarowy. Instalacja została unowocześniona w 2000 r. W tym roku została wyremontowana również więźba dachowa oraz zaimpregnowano drewnianą konstrukcję ścian.
Opiekunem zabytkowej świątyni jest ks. Dariusz Glama - proboszcz parafii w Leśniowie Wielkim. Msze św. niedzielne odprawiane są Trzebulach w systemie rotacyjnym. W miesiącu lipcu o godz. 8, w sierpniu o godz. 9.15, we wrześniu o godz. 10.30, a w październiku o godz. 12. Warto odwiedzić tę małą świątynię, w której może zmieścić się zaledwie ok. 100 osób.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

Zatęsknij za Eucharystią

2024-03-28 23:37

Marzena Cyfert

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Tęsknimy za różnymi rzeczami (…) Czy kiedyś jednak tęskniłem za przyjęciem Komunii świętej? To jest chleb pielgrzymów przez świat do królestwa nie z tego świata – mówił bp Maciej Małyga w katedrze wrocławskiej.

Ksiądz biskup przewodniczył Mszy Wieczerzy Pańskiej. Eucharystię koncelebrowali abp Józef Kupny, bp Jacek Kiciński oraz kapłani z diecezji.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję