Reklama

Pierwszy biskup w Kielcach

O jego życiu i dokonaniach wiemy znacznie mniej niż w przypadku innych pasterzy w Kielcach. Biskup de Boża Wola Górski był pierwszym ordynariuszem diecezji kieleckiej, erygowanej w 1805 r. Epitafium w bazylice katedralnej, portret w Seminarium kieleckim, miejsce spoczynku w krypcie grobowej w podziemiach bazyliki - to materialne, nieliczne ślady jego obecności, nieodłącznie przypisane jednak czasom ważnym, historycznym - powstaniu naszej diecezji

Niedziela kielecka 15/2012

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Biskup początków

Wojciech Jan Józef Górski urodził się 31 marca 1739 r. w Makowie w rodzinie szlacheckiej. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1769 r. Jak pisze ks. Edward Malicki SchP w „Dzieje diecezji kieleckiej, miasta Kielce i województwa świętokrzyskiego (w zarysie)”, prawdopodobnie studiował w Wiedniu. Był proboszczem w Niepołomicach, prepozytem tarnowskiej kapituły i administratorem diecezji tarnowskiej (od 1803 r.) Po likwidacji diecezji tarnowskiej został pierwszym biskupem kieleckim, gdy Pius VII bullą „Indefessum personarum” przeniósł stolicę biskupią z Tarnowa do Kielc, ustanawiając diecezję kielecką. Kolegiata w Kielcach stała się kościołem katedralnym diecezji (dokument określał również strukturę kieleckiej kapituły katedralnej, w skład której miało wchodzić trzech prałatów i czterech kanoników).
Bp Górski mianowany bullą prekonizacyjną z 26 czerwca 1805 r., uroczyście podczas obrzędu konsekracji przyjął sakrę biskupią 15 października 1809 r. W Kielcach rezydował od 1807 roku.
Ks. Józef Zdanowski w książce „Kościół katedralny Najświętszej Maryi Panny w Kielcach” tak pisze o tamtych czasach: „Rok 1805 pamiętny był dla tutejszej świątyni. Po ostatnim rozbiorze Polski Małopolska dostała się pod panowanie austriackie, cesarz Franciszek II wyjednał u papieża Piusa VII pozwolenie wyniesienia tutejszej kolegiaty do godności katedry biskupiej na miejsce zniesionej katedry w Tarnowie; w tym celu wydaną została bulla w 1805 r. Wykonawcą tej bulli został Kajetan Ignacy Gozdawa Kicki, arcybiskup lwowski, który w tym celu zjechał do Kielc i zainstalował pierwszego biskupa kieleckiego Józefa Wojciecha de Boża Wola Górskiego”.

W nowej diecezji

O tym, że na stolicę diecezji wybrano miasto nad Silnicą (a nie np. Sandomierz czy Radom), zdecydowało kilka czynników: wielowiekowa tradycja istnienia kolegiaty wraz z kapitułą, funkcjonowanie od 1 polowy XVIII wieku seminarium duchownego w Kielcach oraz pomieszczenia godne siedziby biskupiej. Przy kościele katedralnym zaczął funkcjonować Konsystorz Generalny - najwyższy organ władzy biskupa ordynariusza.
Młoda diecezja kielecka obejmowała 23 dekanaty i utworzona została z części diecezji krakowskiej leżącej w dawnym województwie sandomierskim oraz dekanatu kurzelowskiego, włączonego do diecezji gnieźnieńskiej. Diecezja liczyła wówczas 344 parafie. Biskup nominat niezwłocznie dokonał nowego podziału podległych sobie ziem: zlikwidowane zostały istniejące dotychczas archidiakonaty i prepozytury oraz wprowadzona organizacja dekanalna. Powstał wówczas m.in. dekanat kielecki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Próby reformy Seminarium

Po zwycięstwie Napoleona nad Austrią pod Wagram część tzw. Galicji Zachodniej została włączona do Księstwa Warszawskiego. Biskup Górski został senatorem tego Księstwa, a po 1815 r. - senatorem Królestwa Kongresowego. Był ostatnim z biskupów zamieszkujących Pałac Biskupów Krakowskich - rezydencję wystawioną przez bp. Jakuba Zadzika w latach 1637-44 (obecnie w renesansowym reprezentacyjnym gmachu mieści się Muzeum Narodowe).
W życiorysie pierwszego biskupa kieleckiego odnajdziemy jeszcze kilka faktów. I tak 18 grudnia 1813 r. kapituła krakowska wybrała go administratorem diecezji krakowskiej, którą to funkcje pełnił do 1815 r. Wiadomo także, że erygował parafię w Wiśniowej w dekanacie staszowskim oraz że udzielił sakry na biskupstwo płockie Tomaszowi Ostaszewskiemu.
Stan duchowo-materialny utworzonej diecezji kieleckiej nie był najlepszy, co powodowały przebyte wojny i powszechna bieda. Także stan seminarium pozostawiał wiele do życzenia. Jego zarząd sprawowali wówczas nadal księża z instytutu „Communis Vitae” („księża komuniści), którzy niezbyt przykładali się do formacji alumnów. Seminarium w okresie Księstwa Warszawskiego przeżywało głęboki kryzys, poziom nauczania był niski, morale alumnów i słaby stan liczebny święceń wzbudzały zastrzeżenia biskupa, który „doprowadzony do ostateczności” (jak pisze ks. Zdanowski) spowodował zmianę regensa (na miejsce ks. J. Czekajowicza wyznaczony został doktor teologii ks. Franciszek Wieliczko).
Księga II Synodu Diecezji Kieleckiej (1927 r.) podaje m.in. informację, że bp Górski szczególną opieką otaczał seminarium duchowne w Kielcach. „Ponieważ zakład ten chylił się do upadku tak pod względem moralnym, jak i materialnym w chwili objęcia rządów w diecezji przez biskupa Górskiego, dlatego ten skierował cały swój wysiłek, aby ratować tę placówkę. Przyczyn upadku seminarium szukać należy w ciągłych wojnach okresu napoleońskiego, które tak dotkliwie zniszczyły majątki i sam gmach seminarium. Biskup troszczył się o podniesienie poziomu duchowieństwa i wzrost liczby kleryków w seminarium. Wytrwale szerzył kult Eucharystii”.
Pierwszy biskup w Kielcach miał cieszyć się „wielkim poważaniem u mieszkańców Kielc”, choć „rządy jego nie odznaczyły się niczym wydatniejszym”.
Ks. Józef Zdanowski w cytowanej powyżej publikacji wspomina także ornat z końca XVIII wieku „tkany srebrem i złotem oraz posiadający wyszywane, różnobarwnym jedwabiem motywy zaczerpnięte ze Starego Testamentu. Pokryty jest rokokowymi ornamentami i rozetkami z pereł, szmaragdów i rubinów”. Ten kunsztowny ornat miał Biskupowi (a raczej jeszcze księdzu, przed przyjęciem sakry) darować król Stanisław August Poniatowski. „Król okazywał wielką życzliwość dla rodziny Górskich, zwłaszcza dla siostry księdza Górskiego, która wyszła za Szymanowskiego” - czytamy u Zdanowskiego.
Bp Górski zmarł 1 lutego 1818 r. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 lutego, a biskup pochowany został w podziemiach katedry kieleckiej. Swój księgozbiór zapisał kieleckiemu seminarium.
Diecezję kielecką zniesiono w 1818 r., dzieląc jej terytorium między trzy diecezje: sandomierską, krakowską i lubelską. Stolicę biskupią przeniesiono z Kielc do Sandomierza. Katedra stała się na powrót kolegiatą.

Historyczne tło posługi pierwszego Biskupa w Kielcach

Od 1805 r. mamy zatem diecezję kielecką, a w rok później cesarz Austrii Franciszek I wydaje dekret przekazujący pałac biskupów krakowskich - diecezji kieleckiej. W 1807 r. nowy biskup obejmuje faktyczny zarząd diecezją, dokonując nowego podziału administracyjnego jej terytorium.
Jakie wtedy były biskupie Kielce? W 1808 r. powstała w Kielcach Dyrekcja Górnicza i Sądu Górniczego, a miasto liczyło 2324 mieszkańców mieszkających w 368 murowanych w większości domach. W 1809 r. do Kielc wkroczyły oddziały 3. Pułku Piechoty wojska polskiego dowodzonego przez płk. Tadeusza Matuszewicza, co zakończyło austriacką okupację miasta. Kielce, po włączeniu Galicji Zachodniej na mocy traktatu w Schoenbrunn do Księstwa Warszawskiego, jako miasto powiatowe weszły w skład departamentu radomskiego. Wtedy powstaje Cmentarz Stary w Kielcach.
W 1811 r. miasto liczy 370 kominów i 1971 mieszkańców, w tym 5 kupców, 153 rzemieślników i szynkarzy. Jak pisał Julian Ursyn Niemcewicz, miasto „...ze szczętem spłonione, porządniejsze i czyściejsze z popiołów swoich powstało. [...] Domki o jednym piętrze, wszystkie murowane, białe, czyste, osadzone drzewami”. W 1813 r. Kielce zajęły wojska rosyjskie. Z kolei w 1816 r., po powstaniu Królestwa Polskiego i przekształceniu Krakowa w wolne miasto - Kielce zostają siedzibą województwa krakowskiego. W wyniku postanowienia namiestnika Królestwa Polskiego w Kielcach utworzona została Główna Dyrekcja Górnicza podlegająca Wydziałowi Górnictwa i Dyrekcji Przemysłu i Kunsztów Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, kierowanemu przez Stanisława Staszica. Powstaje Szkoła Akademiczno-Górnicza, zwana także Akademią Górniczą, mająca wykształcić kadry techniczne dla rozwijającego się przemysłu w Zagłębiu Staropolskim. Otwiera swe podwoje pierwsza w dziejach miasta apteka. I wreszcie 1818 r. - ostatni rok kierowania diecezją przez bp. Górskiego. W Kielcach instalują się władze województwa krakowskiego, zgodnie z dekretem Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego. Papież Pius VII bullą „Ex imposita nobis” dokonuje nowego podziału organizacji diecezjalnej w Królestwie Polskim, znosząc biskupstwo kieleckie.
W 1818 r., gdy pierwszy biskup kielecki zakończył swoją ziemską wędrówkę, Jan Nepomucen Wodziczko założył w Kielcach przy ul. Dużej pierwszą drukarnię, ukazał się pierwszy numer „Dziennika Urzędowego Województwa Krakowskiego”. W obecności namiestnika Królestwa Polskiego gen. Józefa Zajączka i członków Głównej Dyrekcji Górniczej oraz Komisji Województwa Krakowskiego - w podkieleckim Białogonie pokazywano działanie huty i prowadzono badania…
Bp Wojciech de Boża Wola Górski był pierwszym biskupem w Kielcach i pierwszym ordynariuszem pochowanym w krypcie grobowej pod historyczną świątynią na wzgórzu Gedeona.

W następnym numerze sylwetka Marii Kowalskiej, lekarza trędowatych

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan: papież spotkał się z ojcami, których córki zginęły w wyniku wojny w Ziemi Świętej

2024-03-27 12:01

[ TEMATY ]

Ziemia Święta

papież Franciszek

Pro Terra Sancta

PAP/EPA/ALESSANDRO DI MEO

Podczas dzisiejszej audiencji ogólnej Franciszek przypomniał historię Bassama Aramina i Ramiego Elhanana, Izraelczyka i Araba, których córki w wieku 10 i 13 lat zostały zabite podczas toczącej się wojny w Ziemi Świętej. Nieco więcej wiadomości na ten temat przekazał Salvatore Cernuzio z Radia Watykańskiego.

Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie – INSTYTUT NIEDZIELA- FUNDACJA INSTYTUT MEDIÓW zachęcają do wsparcia specjalnej zbiórka dla chrześcijan z Strefie Gazy.

CZYTAJ DALEJ

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Niedziela legnicka 16/2006

Karol Porwich/Niedziela

Monika Łukaszów: - Wielkanoc to największe święto w Kościele, wszyscy o tym wiemy, a jednak wielu większą wagę przywiązuje do świąt Narodzenia Pańskiego. Z czego to wynika?

CZYTAJ DALEJ

8 lat temu zmarł ks. Jan Kaczkowski

2024-03-27 22:11

[ TEMATY ]

Ks. Jan Kaczkowski

Piotr Drzewiecki

Ks. dr Jan Kaczkowski

 Ks. dr Jan Kaczkowski

28 marca 2016 r. w wieku 38 lat zmarł ks. Jan Kaczkowski, charyzmatyczny duszpasterz, twórca Hospicjum św. o. Pio w Pucku, autor i współautor popularnych książek. Chorował na glejaka - nowotwór ośrodka układu nerwowego. Sam będąc chory, pokazywał, jak przeżywać chorobę i cierpienie - uczył pogody, humory i dystansu.

Ks. Jan Kaczkowski urodził się 19 lipca 1977 r. w Gdyni. Był bioetykiem, organizatorem i dyrektorem Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio. W ciągu dwóch lat wykryto u niego dwa nowotwory – najpierw nerki, którego udało się zaleczyć, a później glejaka mózgu czwartego stopnia. Po operacjach poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służy jego pacjentom. W BoskiejTV prowadził swój vlog „Smak Życia”.

Podziel się cytatem

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję