Młodziutka, skromna żydowska dziewczyna zostaje wybrana przez Boga na Matkę Zbawiciela Świata. Ten zaszczyt dla Marii zwyczajnie, po ludzku, nie mieści się w głowie. Anioł cicho wszedł pod skromną strzechę i z szacunkiem zwrócił się do niej: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami!”. Nic dziwnego, że dziewczyna zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Widząc to Anioł dodał jej otuchy: „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca”. Zaskoczona wizytą Anioła Maria pyta: „Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?”. „Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym”.
Święto obecne od wieków
Święto Zwiastowania obchodzone jest 25 marca, ponieważ dokładnie dziewięć miesięcy później obchodzimy Boże Narodzenie. Już w IV stuleciu istniała w Nazarecie bazylika poświęcona wydarzeniu Zwiastowania, którą wystawił nawrócony na chrześcijaństwo Józef z Tyberiady, na miejscu, na którym miał wznosić się domek Świętej Rodziny. Na jej miejscu w okresie wypraw krzyżowych (XII wiek) krzyżowcy wystawili nowszą, bardziej okazałą budowlę, którą w XX wieku przebudowano. Dzisiaj opiekują się nią franciszkanie. Święto Zwiastowania obchodził początkowo Kościół na Wschodzie, o czym świadczy zachowana homilia z VI wieku. W Rzymie obchodzono je już w VII wieku, a papież Sergiusz I (+701 r.) celebrował święto uroczyście, z procesją do bazyliki Matki Bożej Większej i ze śpiewem specjalnej litanii. Piękna procesja odbywała się również w tym czasie we Francji. Ale niektóre Kościoły partykularne obchodziły święto Zwiastowania w grudniu. O święcie tym wspominają synody toledański (656) i trullański (692).
W różnych okresach rozmaicie nazywano to święto: Mszał z 1570 r. używał określenia: Święto Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, a Mszał papieża Pawła VI: Zwiastowanie Pańskie.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Słowami modlitwy
Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie obecne jest od stuleci w odmawianej codziennie modlitwie: „Zdrowaś Mario”. Modlitwa ta składa się z trzech części: pierwsze dwie, najstarsze, to słowa Archanioła Gabriela wypowiedziane w czasie Zwiastowania oraz słowa św. Elżbiety skierowane do Maryi w czasie Nawiedzenia. W XIII wieku zaczęto dodawać do dwóch fraz biblijnych imię: Jezus. Trzecia część modlitwy rozpowszechniła się na dobre w XV wieku, zapisano ją m.in. 1493 r. we francuskojęzycznym modlitewniku. Zachowały się również ilustracje, na których słowami tej modlitwy zwraca się do Najświętszej Maryi Panny klęczący papież. Ostatecznie po Soborze Trydenckim (1545-63) umieszczono ją w Brewiarzu Rzymskim.
Wieczorami w miastach średniowiecznych głosem dzwonu na kościelnej wieży wzywano mieszkańców do gaszenia ognia w domach. Papież Jan XXII w 1318 r. nadał odpust zupełny za trzykrotne odmówienie modlitwy „Ave Maria” przy dźwięku dzwonu. W tym czasie pojawiają się też dzwony poranne. Papież Kalikst III w 1456 r. nakazał modlić się o zwycięstwo nad Turkami w południe, przy dźwięku dzwonu i otrzymało to w końcu nazwę „dzwonienia na Anioł Pański”. W czasach papieża Piusa V (1566-72) Anioł Pański przyjął swą obecną formę, z wyjątkiem wersetu i modlitwy końcowej, które dodał Benedykt XIV w swoim Breve z 14 października 1742 r.
Pędzlem malowane
Najdawniejsza scena Zwiastowania pochodzi z katakumb św. Pryscylli w Rzymie, z II wieku. Archanioł Gabriel nie posiada jeszcze w tej scenie skrzydeł, które pojawiają się mniej więcej od IV stulecia. W XIV stuleciu Maryja pojawia się z gałązką oliwną.
Również w kościołach naszej archidiecezji znajdujemy sceny Zwiastowania. Bardzo stara kwatera retabulum (nastawy ołtarzowej) znajduje się w Archidiecezjalnym Muzeum w Przemyślu. Pochodzi z 1593 r. z Gniewczyny i namalował ją Erazm Neapolitanus. Wspaniały monumentalny obraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie z Leżajska, autorstwa bernardyńskiego malarza Franciszka Lekszyckiego z XVII wieku, przedstawia właściwie mistyczne widowisko z otwartymi niebiosami i grającym na harfie aniołem. Madonna otrzymuje wiadomość od przybywającego Anioła Gabriela; trochę zawstydzona, przyjmuje biała lilię - symbol czystości. Późnogotycki obraz ze sceną Zwiastowania znajduje się również w Zagórzu. Obraz pochodzi prawdopodobnie z początku drugiej ćwierci XVI wieku. W XVII stuleciu Maryję w zagórskim wizerunku nazwano „Panią Bieszczadzką, nadzieją upadających na duchu i Przyjaciółką dla wszystkich”. Namalowany został na desce lipowej. Piękna legenda mówi, że wcześniejszy obraz Zwiastowania miał ufundować sam król Kazimierz Wielki, któremu we śnie ukazała się Matka Boża, prosząc by w tym miejscu wystawił kaplicę.
