Reklama

Krzyże na naszych cmentarzach

Listopad jest miesiącem zadumy nad przemijaniem, także ludzkiego życia, modlitwy za zmarłych, którzy wyprzedzili nas w drodze do wieczności

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Listopad, miesiąc dojrzałej jesieni, drzew z pożółkłymi liśćmi lub bez nich, o nagich gałęziach; czas szarugi, snujących się mgieł i wcześniej zapadającego zmierzchu. Listopad jest miesiącem zadumy nad przemijaniem, także ludzkiego życia, modlitwy za zmarłych, którzy wyprzedzili nas w drodze do wieczności. Szczególnie to widoczne w pierwszych dwóch dniach tego miesiąca, w uroczystość Wszystkich Świętych i w Dniu Zadusznym. Łuny świateł wzbijają się znad cmentarzy. Tysiące płonących świec i lampionów, migających płomyków na grobach i przyniesionych kwiatów, które je ozdabiają, są znakiem ludzkiej pamięci o tych, którzy odeszli. To dowód wdzięczności za dar życia i dobra otrzymanego od tych, których Bóg postawił na naszej drodze życia, a którzy są już w niebie. Uświadamiamy sobie, że nie cały człowiek umiera. To dobro, otrzymane za ich pośrednictwem jest w nas, żyje, tli się w naszych sercach, bo jest ono odblaskiem Boga, Najwyższego Dobra i ma wartość nieprzemijającą.
Tę wdzięczność za przekazane wartości i dobro nasi przodkowie starali się wyrazić stawiając kamienne, żelazne i żeliwne krzyże na grobach swoich najbliższych. Krzyże wykonane z materiałów trwałych. By przetrwały nie tylko życie ich rodziny, ale by były świadectwem dla następnych pokoleń. Z ubolewaniem muszę stwierdzić, że nie zawsze zdajemy egzamin z troski o to dziedzictwo wiary i kultury, jakie jest na naszych cmentarzach. Z aparatem fotograficznym odwiedziłem cmentarz komunalny w Oleszycach, by utrwalić istniejące i ginące piękno. Ozdobą tego cmentarza są kamienne krzyże i figury nagrobne wykonane przez rzemieślników z Brusna Starego. Istniał tam ludowy ośrodek kamieniarski, który wykonywał te nagrobne dzieła artystyczne. Najpierw były to tylko krzyże, później tzw. „figury”, czyli krzyże na postumencie, z płaskorzeźbioną sylwetką Chrystusa Ukrzyżowanego, stojących pod krzyżem „dwóch Marii”, czyli Matki Bożej i św. Marii Magdaleny, albo zamiast niej św. Jana. Takich krzyży na oleszyckim cmentarzu jest kilkadziesiąt. Mamy także nagrobki z postaciami Matki Bożej, świętych patronów. Matka Boża z wysokiego nagrobka postawionego na mogile dziekana lubaczowskiego i proboszcza oleszyckiego ks. Ludwika Swadowskiego i jego rodziców - Jędrzeja Swadowskiego i Karoliny z Galickich, patrzy na ten raj zmarłych w Oleszycach. To ks. Ludwik Swadowski odbudował spalony kościół po wielkim pożarze z 1901 r. i witał w swojej parafii dziś już św. abp. Józefa Bilczewskiego - ówczesnego metropolitę lwowskiego. Zaś na grobie ukochanej matki wcześniejszego proboszcza oleszyckiego, Elżbiety Koleńskiej, zmarłej w 1888 r. w 70. roku życia, stoi figura kamienna z klęczącym i modlącym się aniołkiem. Okazały krzyż stoi na grobie Katarzyny Magi (1879-1909) i jej 3-letniego synka Kazimierza Leonarda.
Od XIX wieku, kiedy ziemię polską gęsto skropiono krwią powstańców i bohaterów walk o niepodległość, cmentarze wzbogaciły się o bardzo ważny wątek patriotyczny. Na oleszyckim cmentarzu mamy grób powstańca z 1863 r. - Franciszka Knapa, a na nim kamienny nagrobek, z którego odpadła postać Maryi. Dobrze, że ktoś ją podniósł i ustawił na właściwym miejscu, choć trochę krzywo. Ten cmentarz zaświadcza też o wielokulturowości miasteczka. Oprócz kamiennych figur i krzyży katolickich są też te, ustawione dla Ukraińców (Rusinów) wyznania greckokatolickiego.
Niewiele możemy spotkać stojących na oleszyckim cmentarzu krzyży żeliwnych i żelaznych wykonanych przez mistrzów sztuki kowalskiej. Szkoda, że wiele z nich strąconych jest z fundamentów, stoi na ziemi, opartych jest o inne krzyże i nagrobki, i czeka w kolejce na wywiezienie na złom. Nie powinniśmy do tego dopuścić. Zabezpieczenie ich przed rdzą, podniesienie, przyspawanie, niewiele kosztuje. Kiedy powstają nowe mogiły obok tych z zabytkowymi kamiennymi krzyżami, ziemia zapada się, a krzyże pochylają się, pękają, a nawet przewracają. Nikt się o nie nie upomni, bo nie żyją już ci, którzy kiedyś opiekowali się tymi grobami. Niektóre nagrobki kamienne są bielone wapnem dla odświeżenia. Przy okazji zatraca się ich plastyka, zabielane są rysy i wymowa rzeźby. Problemów konserwatorskich jest znacznie więcej. Od 1999 r. z inicjatywy Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubaczowskiej, przy współpracy z władzami samorządowymi i szkołami, w uroczystość Wszystkich Świętych przeprowadzana jest w bramach cmentarza lubaczowskiego kwesta na odnowę kamieniarki bruśnieńskiej. Wiele zabytkowych obiektów udało się tym sposobem uratować. Godna naśladowania jest inicjatywa podjęta w Lubaczowie, by stworzyć na cmentarzu lapidarium, w którym można gromadzić usunięte i powalone krzyże i nagrobki. W pogoni za nowoczesnością stawia się dziś lastrikowe i marmurowe nagrobki, usuwając stare kamienne, które mają wartość zabytkową. Potrzebny jest zatem program odnowy zabytków na naszych cmentarzach, aby następne pokolenia poznały ich piękno i siłę oddziaływania.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2011-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

W Wielki Piątek rozpoczyna się Nowenna do Miłosierdzia Bożego. Pan Jezus polecił Siostrze Faustynie, aby przez 9 dni odmawiała szczególne modlitwy i tym samym sprowadzała rzesze grzeszników do zdroju Jego miłosierdzia.

Nowenna do Miłosierdzia Bożego w 2023 roku rozpoczyna się 7 kwietnia i zakończy się w sobotę przed Świętem Miłosierdzia Bożego, 15 kwietnia.

CZYTAJ DALEJ

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Ojcem - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

2024-03-29 14:12

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Jak wygląda życie codzienne Kościoła, widziane z perspektywy metropolii, w której ważne miejsce ma Jasna Góra? Co w życiu człowieka wiary jest najważniejsze? Czy potrafimy zaufać Bogu i powierzyć Mu swoje życie? Na te i inne pytania w cyklicznej audycji "Rozmowy z Ojcem" odpowiada abp Wacław Depo.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję