Reklama

Azymut Afryka

Niedziela kielecka 1/2010

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jadł mięso krokodyla i chrzcił trędowatych, a teraz buduje kościół w Polsce. Ks. Leszek Dziwosz jest kapłanem od 22 lat i jako wikariusz w kilku miejscach, a dzisiaj proboszcz parafii bł. Józefa Pawłowskiego we Włoszczowie doświadczył różnorodności kapłańskich wyzwań i pracy. Ale o ileż uboższy byłby to obraz i na ile inna posługa, gdyby nie Kongo. Misje w Afryce nadają kapłaństwu specyficzny azymut. Misje hartują
Pochodzi z Książa Małego. Tam nie było misjonarzy i niewiele wiedziało się o Afryce - wtedy, w latach 60., dostęp do informacji był ograniczony, nie poczytało się o misjach w Internecie.

Początki

Kapłaństwo było świadomym wyborem i naturalną konsekwencją rodzinnego wychowania, ministranckiej służby. Gdy od któregoś z wychowawców w Seminarium dostał książkę o pracy wśród trędowatych - idea wyjazdu na misje opanowała go na tyle, że myślał nawet o zakonie misyjnym. Niemniej Seminarium w Kielcach ukończył planowo (1987) i swe kapłaństwo rozpoczął tradycyjnie - najpierw jako wikariusz we Włoszczowie (gdzie po latach wróci jako proboszcz). Przez 3 lata, pracując w parafii Wniebowzięcia NMP - miał szansę rozeznać, na ile silne i prawdziwe jest to pragnienie misji? Było.
Wtedy w Afryce byli już księża: Tadeusz Musiał, Andrzej Wilczyński, Marek Łabuda. Bp St. Szymecki mając na uwadze misyjne wezwania Jana Pawła II, ucieszył się z nowego kandydata. Na misję wybierało się już w sumie kolejnych trzech młodych księży: Antoni Sokołowski, Grzegorz Ziarnowski, Leszek Dziwosz. Rozpoczęli roczne przygotowania w warszawskim Centrum Formacji Misyjnej, korzystając tam z doświadczenia misjonarzy, ucząc się francuskiego (także na parafiach we Francji), wykonując badania i niezbędne szczepienia, wpisywane do tzw. żółtej książeczki.
Przed wyjazdem do Afryki - jeszcze ostatnie pożegnania w domu i Warszawie, i szokująca wiadomość: na malarię mózgową zmarł w Kamerunie misjonarz z Poznania. „Zwłok nie sprowadzamy”, zastrzegają w CFM. A więc rzeczywiście każdy scenariusz jest możliwy, no ale przecież o tym się wiedziało. Dla rodziców tam, w Książu, to ogromne przeżycie, obawy. Zatem Kongo, mniej więcej środek Afryki i dziewiczy posterunek misyjny, opuszczony przed laty przez księży afrykańskich.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Uderzenie Afryki

1991 r., lądowanie w stolicy Konga. Wszystko jest inaczej niż w książkach i w filmach. Niemożliwie gorące i wilgotne powietrze dosłownie zwala z nóg. Lotnisko jest brudne i nędzne, fruwają śmieci, przy odprawie funkcjonariusze dają odczuć białym, że tutaj nie zapomniano im niewolnictwa. Czeka biskup kongijski i dwóch białych misjonarzy. Biskup zaprasza na kolację do rodziny afrykańskiej. Podają mięso z małpy (jak to przełknąć?), maniok - więźnie w gardle jak wielka a mdła, twardawa klucha; saka-saka - coś jak posiekana i skropiona oliwą trawa. Dobrze, że są banany, tylko jak długo można żyć bananami? Pierwsza noc nieprzespana - bo emocje, zaduch, wilgotność. Od rana - poznawanie stolicy, ale już niemal za zakrętem kończy się murowane miasto i droga, i elektryczność. Zajrzyjmy więc na targ. - Wtedy, po tym targu, straciłem apetyt na kilka dni. Zwierzęta upolowane w dżungli - przeróżne gatunki małp, słonie - zwozi się tutaj całe, z wnętrznościami, skórą i porcjuje na miejscu - opowiada ks. Dziwosz. Nad targowiskiem unosi się fala smrodu i chmary insektów, obsiadających każdy skrawek tego mięsa. Jak przywyknąć?
Misjonarz wyjaśnia, że Kongijczycy wszystko, co się rusza, fruwa czy pływa, uznają za odpowiednie do konsumpcji. Przed większymi uroczystościami wyruszają na kilkudniowe polowania w głąb dżungli. Jedyną stosowaną formą konserwacji dużej ilości ubitej zwierzyny jest wędzenie. I jak smakuje takie uwędzone mięso? Zależy, ale np. trąba słonia - wyśmienicie.

Na misji

30-tysięczne miasto Ouesso, prawie na granicy z Kamerunem, ponad 200 km obszaru do ogarnięcia przez dwóch misjonarzy: ks. Leszka Dziwosza i ks. Grzegorza Ziarnowskiego.
To północ Konga, a więc znaczenie słabsze zaludnienie (80 proc. ludzi żyje na południu). 1/3 populacji to Pigmeje, prowadzący koczowniczy tryb życia w poszukiwaniu łownej zwierzyny. Jeśli się osiedlają, to z dala od wioski murzyńskiej. - Pigmej dla Murzyna to ogniwo pośrednie między zwierzęciem, a człowiekiem - wyjaśnia misjonarz. Natomiast Murzyni Bantu to plemiona surowe, wpółdzikie, hermetyczne - trudno do nich dotrzeć, trudno je rozgryźć. Zachowują wiele barbarzyńskich zwyczajów, zakazanych kongijskim prawem, ot choćby obrzezanie ok. 20-letnich mężczyzn. Dowodem największego zaufania było dopuszczenie białego misjonarza do tego rytuału. Nawet w głowie nie postała myśl odmowy tym bardziej, że Murzyni zaczęli nazywać księdza „ojcem”. Po dwóch dniach tańców, śpiewów, picia ktoś ze starszyzny przeprowadzał ów akt za pomocą zardzewiałego noża i „opatrunku” z liścia palmy. Obrzezany siedział potem miesiąc w chacie i albo przeżył tę inicjację, albo nie.
Problemem Afryki wciąż pozostaje brak dostępu do leczenia, do leków i analfabetyzm, sięgający wtedy, w latach 90. - stu procent. Gdy do szpitala trzeba wędrować pieszo 200 km, to naturalna selekcja załatwia sprawę. Przerażająca była śmiertelność dzieci. Natomiast głód nie dokucza - dżungla to bogactwo zwierząt.
Podział ról społecznych jest nieskomplikowany. Mężczyzna to myśliwy. Gdy upoluje jedzenie, ma prawo do leniuchowania pod palmą i upijania się winem (z pnia palmy). Do kobiety należy reszta: uprawa poletek z maniokiem (jeśli są), opieka nad dziećmi i skromniutkim dobytkiem.
Obrazek: Idzie mężczyzna, luzem, swobodnie, za nim kobieta, na głowie może mieć kosz z maniokiem, pod pachą wiązki drewna, na plecach - dziecko. Tak jest od zawsze, tak jest dobrze i trudno byłoby cokolwiek w tym układzie zmienić. Najgorsze dla Murzyna? Być samotnym. - Pamiętam, że gdy w pierwszych dniach na misji przysiadałem gdzieś sam na schodkach, zaraz ktoś do mnie się dosiadał. Siadam przy stole z zamiarem poczytania, ktoś wchodzi i siada obok mnie. Żebym ani przez chwilę nie poczuł się sam, poza grupą - opowiada ks. Dziwosz. Misjonarz nie może schować się za zamkniętymi drzwiami (okien i tak nie ma). Trudno też Europejczykowi pojąć afrykańskie poczucie czasu czy raczej zupełny brak kontroli nad czasem. Coś organizujemy, planujemy - i umawiamy się, powiedzmy na 16. Schodzą się od 13 do 18 i mówią: „ale o co chodzi, przecież przyszliśmy - jesteśmy…”. Przyszłość nie istnieje, nie robi się planów, przeszłość - bardzo wybiórczo. Liczy się tu i teraz. Życiem - czasem - steruje słońce.

Reklama

Siew pod przyszły plon

My - z naszej części świata, lubimy sobie coś założyć. Tymczasem na misji nie wolno niczego zakładać i oczekiwać rezultatów. - Nieraz na różnych spotkaniach pytają mnie: ilu ochrzciłem? Nie wiem. Nigdy też nie pytałem: po co tu jestem? Po ludzku - tyle utrudnień, rezultat minimalny. Ale zawsze wiedziałem, że jest Boża Opatrzność, że działa Duch Święty. Ktoś musi siać pod przyszły plon.
Misjonarzowi pomaga katechista - miejscowy, ochrzczony, czasami bierzmowany, żyjący w małżeństwie monogamicznym. Służy za tłumacza i emisariusza, nadzoruje budowę kaplic i przygotowanie do sakramentów, choć i tutaj nie wszystko jest przewidywalne, bo nigdy nie wiadomo, w jaki sposób katechista przetłumaczy słowa misjonarza? - Mówiłem rzeczy smutne lub doniosłe - oni wybuchali śmiechem, mówiłem krótko - katechista się rozwodził… Dylematów ewangelizacyjnych pojawiało się mnóstwo, choćby sprawa poligamii - powszechna, podbudowana tradycją, nobilitująca. Kto ma więcej żon, ma dużo rąk do pracy, jest ważniejszy. Trudno to zmienić, podobnie jak i to, że w obliczu ciężkiej choroby nawet katechista biegnie do czarownika.
Ogromną satysfakcję dawała praca z dziećmi, młodzieżą: biblioteka, choćby bardzo skromna dla umiejących czytać, jakaś piłka na misji, wdzięczność i miłość dzieciaków. Ewangelizacja? Jak najbardziej, ale należało zaczynać od podstaw: oduczyć ich, aby np. nie pili z malarycznej kałuży.
W takich mniej więcej realiach pracowali we trzech: ks. Leszek Dziwosz, ks. Grzegorz Ziarnowski, ks. Józef Ziobroń (z diecezji tarnowskiej). Wioski były bardzo oddalone od siebie, docierało się do nich zdezelowanym samochodem terenowym lub jakąś rzeczną pirogą, bowiem większość tamtejszych terenów to rzeki i bagna. Nieopisanie piękne w swej dzikości zakątki naszej Ziemi.

Reklama

Smak krokodyla

Samochód misjonarzy miał dawno za sobą czasy świetności, niemniej jeździł. W podróżach - wciąż nowe lekcje Afryki. Powalone drzewa na byle jakim trakcie, ogromne niewysychające kałuże - trzeba wskoczyć po szyję do takiej metrowej kałuży (w której na pewno coś pływa) i wypchnąć samochód. No i oby nie pojawiła się pantera albo goryl! - Gdy do bardzo odległej wioski dotarliśmy po raz pierwszy, gościnni mieszkańcy sprezentowali nam żywego krokodyla i kilka żółwi - opowiada misjonarz. Zwierzęta zabrano do pirogi, ale nie były grzeczne: żółwie właziły na krokodyla (pysk zawiązano mu lianą), słońce grzało, piroga się chybotała. - Nie można ich było wypuścić do rzeki? - Ależ chcieliśmy spróbować tych afrykańskich specjałów. - I co, smakował krokodyl? - Nawet bardzo. Coś pośredniego między rybą a kurczakiem.
Gdy po dwóch latach misjonarze zostali uznani za swoich, gdy ewangelizacja nabrała rumieńców - nieoczekiwana decyzja biskupa diecezji Songha - Likouala - zmiana miejsca.

Reklama

Liranga nad brzegiem Ubangi

Niegdyś, przed 30 laty, była tu - w tym nowym miejscu - misja spirytynów i pierwszy kościół na północy Konga. Nie wiadomo, czemu misjonarze odeszli, czemu opustoszała i podupadła misja. W całej okolicy, zamieszkałej m.in. przez potomków dawnych kanibalów, nie było dróg lądowych, tylko wodne. Tamte obszary Konga to była zsyłka - czy to dla księdza, czy dla lekarza. Sytuacji nie poprawiał fakt, że wybuchła wojna w Zairze, no i że nikt nie przejmował ich pierwszej misji. To bolało, bo los opuszczonej misji mieli właśnie przed oczyma. Stary Murzyn, nazywany „dziadkiem Kazimierzem”, pytał z nostalgią: „czy wrócą tutaj Francuzi?”. Leciwi Murzyni opowiadali dziwy o istniejącej niegdyś hodowli byków, plantacjach fasoli, cegielni. Właśnie tutaj misjonarzom udawało się realizować koncepcję całościowego wychowania dziecka, które otrzymywało naukę, modlitwę, zajęcie (w stolarni, ogrodzie), rozrywkę, posiłek. Ale to była przeszłość, po której pozostała ruina. Kiepski nastrój misjonarzy potęgowały nękające ich choroby. Ks. Dziwosz, wykończony kilkoma malariami, zdecydował się podreperować zdrowie w kraju. Wrócił do Polski w 1993. Nigdy więcej nie dotknął stopą afrykańskiej ziemi. Był tam zaledwie 2 i pół roku. Wydaje się, że 20.

Polskie czasy

Rozpoczął pracę w parafii garnizonowej w Kielcach, o tyle specyficznej, że proboszcz ks. Skrzyniarz był wojskowym, zaangażowanym w różne manewry, od kieleckiej Bukówki po Wzgórza Golan. On jako kapłan „bardziej cywilny” i tuż po Afryce, przypominał sobie zasady funkcjonowania polskiej parafii. Kolejny rok to parafia w Pińczowie, pod obstrzałem duszpasterskich pomysłów śp. ks. Zdradzisza, co okazało się niezłą szkołą kapłańską. W 2009 r. minęło 10 lat, gdy otrzymał nominację na proboszcza nowej parafii we Włoszczowie. Zatoczył duże koło i wrócił w miejsce, gdzie stawiał pierwsze kroki jako ksiądz.

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

„Napełnił naczynie wodą i zaczął umywać uczniom nogi” (J 13, 5)

Niedziela warszawska 15/2004

[ TEMATY ]

Wielki Tydzień

pl.wikipedia.org

Mistrz Księgi Domowej, "Chrystus myjący nogi apostołom", 1475

Mistrz Księgi Domowej,

1. Wszelkie „umywanie”, „obmywanie się” lub kogoś albo czegoś kojarzy się ściśle z faktem istnienia jakiegoś brudu. Umywanie to akcja mająca na celu właśnie uwolnienie się od tego brudu. I jak o brudzie można mówić w znaczeniu dosłownym i przenośnym, taki też sens posiada czynność obmywania; jest to oczyszczanie się z fizycznego brudu albo akcja symboliczna powodująca uwolnienie się od moralnego zbrukania. To ten ostatni rodzaj obmycia ma na myśli Psalmista, kiedy woła: „Obmyj mnie całego z nieprawości moich i oczyść ze wszystkich moich grzechów …obmyj mnie a stanę się bielszy od śniegu” (Ps 51, 4-9). Wszelkie „bycie brudnym” sprowadza na nas złe, nieprzyjemne samopoczucie, uwolnienie się zaś od owego brudu przez obmycie przynosi wyraźną ulgę.
Biblia mówi wiele razy o obydwu rodzajach zarówno brudu jak i obmycia, czyli oczyszczenia. W rozważaniach niniejszych zajmiemy się obmyciami z brudu w znaczeniu moralnym.

CZYTAJ DALEJ

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Liturgista, ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział PAP, że część pierwsza Triduum - misterium Chrystusa ukrzyżowanego - rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek) i trwa do Liturgii na cześć Męki Pańskiej (Wielki Piątek). Po tej liturgii rozpoczyna się dzień drugi - obchód misterium Chrystusa pogrzebanego, trwający przez całą Wielką Sobotę. Nocna Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień - misterium Chrystusa zmartwychwstałego – obchód trwający do nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Papież w więzieniu dla kobiet: jego obecność przesłaniem nadziei

2024-03-28 13:22

[ TEMATY ]

Watykan

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Obchody Triduum Paschalnego Franciszek rozpocznie w tym roku w więzieniu kobiecym, gdzie będzie sprawował Mszę Wieczerzy Pańskiej. Dyrektor rzymskiej placówki podkreśla, że zarówno dla osadzonych, jak i pracowników zakładu karnego będzie to znak nadziei na przyszłość.

„Obecność Papieża w naszym zakładzie karnym oznacza wniesienie nadziei i miłosierdzia w rzeczywistość wielkiego cierpienia” - podkreśla dyrektor placówki. Nadia Fontana wskazuje, że personel dołożył wszelkich starań, aby w papieskiej liturgii uczestniczyła jak największa liczba więźniarek. „Wiele z nich wciąż nie dowierza, że Franciszek do nas przyjedzie, panuje ogromna radość i ferment przygotowań, aby liturgia była piękna” - mówi dyrektor więzienia dla kobiet.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję