Ks. Piotr Nowosielski: - Księże Biskupie, w bieżącym roku obchodzić będziemy XIV rocznicę powstania naszej diecezji. Jakie uczucia towarzyszą Księdzu Biskupowi przy obchodach takich rocznic?

Bp Tadeusz Rybak: - Rocznica powstania diecezji odnawia we wspomnienia tamtych historycznych wydarzeń głębokie przeżycia, jakie stały się moim udziałem w Gnieźnie, przy grobie św. Wojciecha, 24 marca 1992 r. Wtedy to Nuncjusz Apostolski ogłaszał Episkopatowi Polski doniosłe decyzje Ojca Świętego Jana Pawła II, zawarte w jego historycznej bulli Totus Tuus Poloniae Populus. Powiadamiał w niej o zmianie granic i utworzeniu nowych diecezji w Polsce, a także o powołaniu nowych biskupów diecezjalnych. Uroczyste ogłoszenie i podanie do publicznej wiadomości decyzji Ojca Świętego nastąpiło na Watykanie 25 marca 1992 r. w uroczystość Zwiastowania Pańskiego. We Wrocławiu dokonał tego z upoważnienia Stolicy Apostolskiej metropolita wrocławski, kard. Henryk Gulbinowicz, wobec zebranych księży dziekanów, Kapituły, Wyższego Seminarium Duchownego i zaproszonych gości. Ogłosił, że z podziału archidiecezji została utworzona nowa diecezja, której stolicą zostało historyczne miasto Legnica; że pierwszym biskupem nowej diecezji został dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji wrocławskiej Tadeusz Rybak, zaś jego biskupem pomocniczym biskup Adam Dyczkowski, także dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji.
Tego samego dnia w katedrze nowo utworzonej diecezji legnickiej decyzję Stolicy Apostolskiej ogłosiłem przez moich przedstawicieli, którymi ustanowiłem dwóch dziekanów legnickich: ks. Władysława Bochnaka i ks. Władysława Jóźkowa.

- Te nowe decyzje Ojca Świętego były chyba dla niektórych zaskoczeniem. A z jakim echem spotkały się na terenie Dolnego Śląska?

- Decyzja o utworzeniu diecezji legnickiej była przyjęta przez duchowieństwo i wiernych świeckich z uznaniem. Już od dawna mówiło się w kręgach kościelnych o potrzebie korekty podziału istniejących od lat granic diecezji i o utworzeniu nowych, w tym także o potrzebie podziału rozległej archidiecezji wrocławskiej. Przyjęcie z uznaniem i radością decyzji Stolicy Apostolskiej o utworzeniu diecezji legnickiej znalazło swój wyraz w uroczystości ingresu pierwszego biskupa legnickiego, a tym samym uroczystej inauguracji diecezji, co miało miejsce w dniu Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych, 24 maja 1992 r. Uroczystość ta zgromadziła rzesze wiernych. Wzięli w niej liczny udział księża biskupi, duchowieństwo, władze województwa i samorządowe, wiele organizacji religijnych i patriotycznych, przedstawiciele wojska i policji.
Rocznica utworzenia diecezji obchodzona jest uroczyście każdego roku. Jest ona złączona z podziękowaniem Bożej Opatrzności za to, co dla dobra diecezji mogliśmy uczynić i z prośbą o Boże błogosławieństwo i pomoc naszych Patronów w wysiłkach nad dalszym rozwojem Kościoła lokalnego.
Każda rocznica powstania diecezji jest zazwyczaj złączona w nowymi ważnymi decyzjami i inicjatywami dotyczącymi życia naszej wspólnoty diecezjalnej. W rocznice powstania diecezji są także wręczane odznaczenia duchowieństwu, a ludziom świeckim wyróżnienia „Zasłużony dla Diecezji Legnickiej”.

- Jakie były pierwsze działania Księdza Biskupa, już jako pierwszego biskupa legnickiego?

- Zaraz po ogłoszeniu powstania diecezji, nawet przed jej uroczystą inauguracją, rozpoczęliśmy energiczne wysiłki nad utworzeniem jej struktur, by jej działanie było zgodne z wymaganiami prawa kanonicznego, potrzebami lokalnej wspólnoty wiernych, by zmierzało do integracji wiernych, do pogłębiania życia religijnego przez formację duchowieństwa i laikatu. W pełnieniu stojących przede mną zadań pierwszego biskupa nowo powstałej diecezji wspierał mnie kard. Henryk Gulbinowicz, metropolita wrocławski, doznawałem dużej pomocy ze strony kapłanów i wielu życzliwych ludzi, ludzi mi znanych i nieznanych, którzy wspierali mnie modlitwą, życzliwością serc i materialnymi ofiarami.
Po utworzeniu diecezji, realizując wymagania prawa kanonicznego, powołałem do istnienia Kurię diecezjalną i Caritas, Wyższe Seminarium Duchowne, ośrodek wyższych studiów dla laikatu i inne instytucje konieczne dla działalności i rozwoju Kościoła diecezjalnego. Łączyło się to z potrzebą przygotowania dla tych instytucji odpowiednich pomieszczeń. Nowo powstała Kuria diecezjalna znalazła tymczasową siedzibę w niewielkiej plebanii katedralnej, a o warunki bytowe biskupa i innych jej pracowników dbał ks. Władysław Bochnak - proboszcz katedry.

- Decyzja o nowym podziale diecezji zbiegła się w czasie z innymi wydarzeniami w Polsce. Jednym z nich było opuszczenie naszej Ojczyzny przez wojska radzieckie. Było to także z korzyścią dla naszej diecezji…

- Tak, to prawda. Opatrznościowym dla Polski, a w tym dla nowej diecezji było opuszczenie naszego kraju, w tym Legnicy, przez wojska byłego Związku Radzieckiego. Dzięki temu diecezja mogła wejść w posiadanie budynków, wprawdzie zniszczonych, wymagających kosztownych remontów, ale bardzo użytecznych dla nowej diecezji. Przypomnijmy, że np. obecny budynek, w którym mieści się Kuria biskupia i Wyższe Seminarium Duchowne - dawny Dom Oficera Radzieckiego - uległ zniszczeniu przez pożar. Mimo trudności, udało się nam przygotować także podstawową bazę dla działalności Caritas, która śpieszy z pomocą dzieciom, niezamożnym rodzinom i ludziom samotnym - obecnie niektóre z tych ośrodków Caritas stały się własnością powstałej w 2004 diecezji świdnickiej.

- Skoro Ksiądz Biskup wspomniał o tym ostatnim podziale diecezji na Dolnym Śląsku w 2004 r., przypomnijmy, że diecezję legnicką w 1992 r. tworzyło 268 parafii zgrupowanych w 30 dekanatach, a w 2004 r. tworzyło ją 295 parafii w 36 dekanatach. Świadczy to o dość dynamicznym wzroście diecezji…

- Od początku działalności diecezji dużą wagę przywiązywaliśmy do budownictwa sakralnego, zwłaszcza tam, gdzie dla dobra wiernych trzeba było tworzyć nowe wspólnoty parafialne. Takie prace, o różnym stopniu zaawansowania, podjęte zostały w ponad 30 punktach diecezji. W samej Legnicy zostało utworzonych 6 nowych parafii.
Czas od powstania diecezji jest wypełniony także wielkim wysiłkiem pracy duszpasterskiej, zmierzający do pogłębienia wiary i ożywienia życia religijnego, dziedzictwa, jakie przejęliśmy z archidiecezji wrocławskiej.
W tym wspólnym wysiłku tworzenia i umacniania struktur i działalności nowo powstałej diecezji legnickiej, należy wysoko cenić wkład moich współpracowników: niezwykle gorliwego biskupa pomocniczego Stefana Regmunta, ks. inf. Władysława Bochnaka, pracowników Kurii i Caritas z ks. dr. Józefem Lisowskim - kanclerzem i dyrektorem Caritas na czele. Trzeba docenić codzienną ofiarną pracę duchowieństwa i ludzi świeckich w parafiach, ogromny zakres pracy katechetycznej, pracę w grupach apostolskich dzieci, młodzieży i starszych.
Wielkie znaczenie dla życia i przyszłości diecezji ma Wyższe Seminarium Duchowne, jakie dane mi było powołać do istnienia 25 marca 1993 r. Seminarium to zostało afiliowane do Papieskiego Fakultetu Teologicznego we Wrocławiu. W uczelni tej odbywają studia i zdobywają stopnie naukowe duchowni i świeccy studenci.
Codzienny wysiłek Kościoła w naszej diecezji był w tym czasie inspirowany przez ogólnopolskie i diecezjalne plany i inicjatywy duszpasterskie. Wystarczy przypomnieć, ile dobra dla życia religijnego, dla ożywienia patriotyzmu i pogłębienia więzi społecznej przyniosło nawiedzenie kopii Obrazu Jasnogórskiego, figury Matki Bożej Fatimskiej, nawiedzenie kopii Obrazu Matki Bożej Łaskawej z Krzeszowa, relikwii Patronów Polski: świętych Wojciecha i Stanisława. Wielkie znaczenie mają coroczne pielgrzymki na Jasną Górę, w tym pielgrzyma piesza naszej diecezji, w której uczestniczy kilka tysięcy młodych ludzi, regularne pielgrzymki do Krzeszowa - naszego diecezjalnego wspaniałego Sanktuarium Maryjnego. Pomocą w tych wysiłkach jest prasa katolicka i radio - zwłaszcza katolickie Radio Legnica.

- Nie sposób wśród tych duchowych osiągnięć nie wspomnieć wizyty papieskiej w naszej diecezji…

- Historyczna pielgrzymka do Legnicy Jana Pawła II - co miało miejsce 2 czerwca 1997 r. - zasługuje na szczególne podkreślenie i wdzięczność Panu Bogu. Jej wymowy i znaczenia nie można przecenić. Wtedy to Ojciec Święty stanął na miejscu, gdzie 9 kwietnia 1241 r. wojska chrześcijańskie pod wodzą Henryka Pobożnego, syna św. Jadwigi Śląskiej, walczyły w obronie chrześcijańskiej Europy. Stanął w mieście, które po ostatniej wojnie było siedzibą sztabu Północnej Grupy Wojsk Radzieckich i nazywane było „małą Moskwą”. Podczas Mszy św. ukoronował Ikonę Matki Bożej Łaskawej z Krzeszowa, a świątynia krzeszowska wkrótce po tym wydarzeniu została podniesiona do godności bazyliki. W przyszłym roku będziemy obchodzić 15-lecie powstania diecezji legnickiej i 10-lecie obecności Jana Pawła II w naszej diecezji. Rocznice te z pewnością będziemy obchodzić bardzo uroczyście i będą one okazją do pogłębionej refleksji nad nauczaniem Ojca Świętego - naszego Największego Rodaka.
Cieszę się, że mój następca na stolicy biskupiej w Legnicy bp Stefan Cichy docenia to dziedzictwo naszej diecezji i rozwija je swoją niezwykle gorliwą pracą pasterską.

- Dziękuję za rozmowę.