U podnóża Gór Stołowych, na zachodnim skraju Kotliny Kłodzkiej, w malowniczej dolinie rzeki Prosny, w monumentalnej bazylice obrała sobie tron Wambierzycka Królowa Rodzin.
Figurka wraz z cokolikiem wykonana jest z lipowego drewna w stylu gotyckim, ma 28 cm wysokości.
Matka Boska została przedstawiona w całej postaci z Dzieciątkiem Jezus w ramionach. W prawej ręce trzyma Syna, a w lewej owoc, po który sięga Jezus. Maryja ubrana jest w czerwoną suknię i biało-niebieski płaszcz. Na figurkę zakładana jest dodatkowo tzw. sukienka, która okrywa ją całą od szyi w dół. Nad Matką Bożą z Dzieciątkiem na ręku, otoczonymi licznymi wotami, dwaj aniołowie trzymają tarczę z łacińskim napisem: Oto Matka Boża, Oto Matka Odkupiciela.
Do Matki Wambierzyckiej w ciągu stuleci ciągnęli pątnicy z Czech, Moraw, Austrii, Opolskiego i Górnego Śląska – w XIX w. rok-rocznie przybywało ich ok. 200 tys. Przyciągała ich Matka Boża, przyciągały cuda jej przypisywane a zapisywane w księdze parafialnej, przyciągały niezwykłe zjawiska związane z sanktuarium: dwukrotnie, w 1679 roku i 1923 roku, kościół otaczać miało nieziemskie światło…, podczas prac budowlanych z ziemi wybiło cudowne źródełko…
Istnieje legenda według której figurka Matki Boskiej była początkowo umieszczona w niszy drzewa. Około XII w. ociemniały Jan z Raszewa modlił się przed nią i odzyskał wzrok. W podzięce postawiono w tym miejscu kamienny ołtarz, a potem drewniany kościół. Świątynia w jej obecnym, monumentalnym kształcie powstała w latach 1715-1720.
22 lutego 1936 roku papież Pius XI nadał kościołowi w Wambierzycach tytuł bazyliki mniejszej. Jest to tytuł honorowy, który otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, albo ze względu na swoje walory liturgiczne bądź duszpasterskie. 17 sierpnia 1980 roku miało miejsce największe i najdonioślejsze wydarzenie w kilkusetletniej historii sanktuarium wambierzyckiego – figurka Matki Bożej ukoronowana została koronami papieskimi na Wambierzycką Królową Rodzin. Była to ostatnia koronacja jakiej w swoim życiu dokonał Prymas Tysiąclecia. Na zakończenie homilii wygłoszonej w Wambierzycach, kard. Stefan Wyszyński zwrócił się do Matki Bożej ze słowami zawierzenia:
„Nasze prośby składamy w Twoje dłonie opiekuńcze, Najlepsza Matko i Królowo Rodzin, od tylu wieków czczona na pograniczu tych ziem, gdzie jednoczysz braci Polaków, zwłaszcza Dolnego Śląska, naszych pobratymców Czechów, Słowaków, Łużyczan i Morawian, również Niemców, Austriaków, Węgrów i wielu innych”.
Został też odczytany specjalny list papieża Jana Pawła II, w którym napisał on: Pragnę wyrazić wraz z tym pozdrowieniem moją wielką radość z tego, że w dniu dzisiejszym Matka Boża w swoim Sanktuarium w Wambierzycach doznaje szczególnej czci – oto dzień Jej koronacji. Raduję się wraz ze wszystkimi uczestnikami tego wydarzenia, na które tyle wieków czekało Sanktuarium Wambierzyckie.
Wzorem Prymasa Tysiąclecia i św. Jana Pawła II w dłoniach Matki Bożej złóżmy trud naszego majowego pielgrzymowania. Matko Boża, Królowo Rodzin, Pani i Orędowniczko nasza. Bądź naszą troskliwą opiekunką i orędowniczką. Niech Jezus miłosierny udziela nam wszystkich łask w codziennych potrzebach, prowadzi drogą prawdy i pokoju. Niech nas i naszych bliskich obdarza zdrowiem duszy i ciała, błogosławi wszelkim dobrym postanowieniom, broni od nieszczęścia i pomaga cierpliwie znosić przeciwności życia. Uproś u Syna Twego, aby w naszych rodzinach zapanowała miłość i pojednanie. Wybłagaj u Syna Swego, byśmy po ziemskim pielgrzymowaniu razem z Chrystusem powstali do nowego życia i uczestniczyli w chwale zbawionych. Amen.
