Reklama

Zmysł a sacrum w liryce XVIII wieku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W polskiej poezji religijnej epoki baroku występują utwory literackie, w stosunku do których można zastosować filozoficzno-literacką kategorie sensualizmu i sensualności. Oznaczają one że, źródłem poznania rzeczywistości są wrażenia zmysłowe, że w badaniach analizuje się obrazy wizyjne i nadrealne, związane z "metafizycznością", zjawiskowością, pozornością czy ekspresyjnością.

R. Fiszerówna na przykładzie twórczości Samuela Twardowskiego, autora Nadobnej Paskwaliny, wskazała na wrażenia wzrokowe, wyobraźnię przestrzenną i ruch. Inny literaturoznawca, Stefan Nieznanowski, podkreślił w poezji Kaspra Miaskowskiego zmysłową wyrazistość języka oraz przepych i zmysłowy "nadmiar" w XVII-wiecznej poezji religijnej. Podobnie Claude Backvis zwracał uwagę na zmysłowość wyrazu w epice, w poezji S. Twardowskiego, A. Korczyńskiego, S.H. Lubomirskiego. Wrocławski historyk literatury Czesław Hernas mówił o "sensualizmie" w liryce J.A. Morsztyna ("jedność oglądania świata"); wiersze Hieronima Morsztyna i Szymona Zimorowica określał mianem "poezji światowych rozkoszy". Zmysłowość może być także odrzuceniem neoplatońskiego idealizmu albo dążnością do obrazowania zmysłowej konkretyzacji ekspresji doznań sennych (A. Nowicka-Jeżowa) m.in. u J.A. Morsztyna.

Liryka religijna XVII w., najbardziej dojrzała artystycznie, stała się szczególnie miejscem zaistnienia zjawiska sensualności ekspresji poetyckiej w zetknięciu z sacrum, czyli z tym co święte, boskie etc. Spośród autorów dzieł religijnych baroku należy wymienić jeszcze Zbigniewa Morsztyna, Wespazjana Kochowskiego, Stanisława Grochowskiego, Kaspra Twardowskiego i wielu innych. Pojawiają się tu ponadto takie kategorie "zmysłowości", jak: ucieleśnienie, zmysłowe budowanie np. osób świętych, kryzys i transformacja tradycji alegorycznej, " nadzmysłowość" tzw. poezji mistycznej, pobożnej itp.

O kwestiach tych pisze Mirosława Hanusiewicz w interesującej rozprawie, powstałej na KUL w 1998 r., zatytułowanej Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, po którą warto sięgnąć i przeczytać.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rozważania na niedzielę: Po co się tak przejmujesz?

2024-05-09 22:01

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Mat.prasowy

Dlaczego świat nie jest doskonały? Skąd bierze się w nas ciągła tęsknota za sprawiedliwością?

W tej atmosferze pełnej napięcia poznamy także historię mnicha, który podjął desperacką próbę ucieczki z klasztoru, ale niewytłumaczalna siła wciąż przyciągała go z powrotem. Czyżby sekretem była kartka pergaminu z tajemniczym napisem?

CZYTAJ DALEJ

Kościół świdnicki ma czterech nowych diakonów

2024-05-11 15:00

[ TEMATY ]

Świdnica

święcenia diakonatu

bp Adam Bałabuch

ks. Mirosław Benedyk/Niedziela

Diakoni diecezji świdnickiej A.D. 2024. Od lewej: dk. Aksel Mizera, dk. Piotr Kaczmarek, dk. Jakub Dominas i dk. Marcin Dudek

Diakoni diecezji świdnickiej A.D. 2024. Od lewej: dk. Aksel Mizera, dk. Piotr Kaczmarek, dk. Jakub Dominas i dk. Marcin Dudek

W przeddzień uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego, w sobotę 11 maja, w katedrze świdnickiej odbyła się uroczysta liturgia, podczas której bp Adam Bałabuch udzielił święceń diakonatu czterem świdnickim alumnom.

W gronie wybranych przez Kościół do posługi diakona znaleźli się: Jakub Dominas z parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Wałbrzychu, Marcin Dudek z parafii Miłosierdzia Bożego w Bielawie, Aksel Mizera z parafii Matki Bożej Królowej Polski i św. Maternusa w Stroniu Śląskim, Piotr Kaczmarek z parafii Św. Jakuba Apostoła w Małujowicach z archidiecezji wrocławskiej.

CZYTAJ DALEJ

Śląskie/ Zanieczyszczenie wód głównym problemem po pożarze w Siemianowicach Śląskich

2024-05-11 14:10

PAP/Katarzyna Zaremba

Zanieczyszczenie cieków wodnych chemikaliami to obecnie główny problem po gaszeniu pożaru nielegalnego składowiska odpadów w Siemianowicach Śląskich. Jakość powietrza nie budzi żadnych zastrzeżeń i przebywanie na otwartej przestrzeni nie stanowi zagrożenia – poinformował wojewoda śląski Marek Wójcik.

Wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska zapowiedziała zmiany w prawie, które ułatwią ściganie przestępców i zapobieganie powstawaniu nowych składowisk, szczególnie substancji niebezpiecznych.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję