Reklama

Niedziela Kielecka

Straty Kościoła kieleckiego podczas II wojny światowej

Kościół katolicki poniósł ogromne straty podczas II wojny światowej – 7 kościołów diecezji kieleckiej zostało całkowicie zniszczonych, 145 – częściowo uszkodzonych, podobnie degradacji uległy zasoby parafialne, np. biblioteczne i archiwalne. Wkrótce możemy się spodziewać wystawy i wydawnictwa na ten temat.

Niedziela kielecka 5/2022, str. VI

[ TEMATY ]

II wojna światowa

zniszczenie

T.D.

Wyeksponowana w kościele w Lelowie rzeźba Chrystusa Frasobliwego jako świadectwo dewastacji kościoła w 1939 r.

Wyeksponowana w kościele w Lelowie rzeźba Chrystusa Frasobliwego jako świadectwo dewastacji kościoła w 1939 r.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Skalę strat rzeczowych, jakie poniósł Kościół katolicki w naszym regionie podczas II wojny światowej, bada Muzeum Wsi Kieleckiej, które realizuje projekt zatytułowany: Straty w obiektach sakralnych diecezji kieleckiej w czasie II wojny światowej – zasoby Archiwum Diecezjalnego w Kielcach. Dofinansowanie całego projektu Muzeum Wsi Kieleckiej otrzymało w większości z Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

– Muzeum Wsi Kieleckiej zaprosiło do współpracy mnie i ks. dr. Tomasza Gocela, dyr. Archiwum Diecezjalnego – mówi Ewa Kołomańska, kierownik Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, jednostki Muzeum Wsi Kieleckiej. Wyjaśnia, że materiał jest opracowywany głównie na postawie dokumentacji Archiwum Diecezjalnego w Kielcach, ze szczególnym uwzględnieniem ankiet powstałych w 1945 i 1946 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Dodatkowo wykorzystane zostaną zasoby archiwów parafialnych oraz dokumenty kwerendy z Archiwum Państwowego w Kielcach oraz z kieleckiej Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

– W 2021 r. wykonaliśmy ogromną kwerendę w archiwach diecezji kieleckiej i dzięki temu wiemy, jakie kościoły, jakie obiekty sakralne zostały zniszczone bezpowrotnie, jakie wyposażenie tych kościołów zaginęło – wyjaśnia. Na bazie opracowanych materiałów powstaje wystawa, która powinna być gotowa w wakacje. Będzie to ekspozycja zewnętrzna. Zamiarem organizatorów jest, aby znalazła się ona w różnych miejscach diecezji. Wystawie będzie towarzyszył katalog. Planowane jest także wydawnictwo na bazie opracowywanych w ub.r. materiałów źródłowych i stosowne noty do rejestru polskich strat wojennych.

Ewa Kołomańska szacuje, że straty w kościołach diecezji były znaczne.

– Na terenie diecezji kieleckiej zostało zniszczonych w mniejszym lub większym stopniu ponad połowa kościołów. Przed rozpoczęciem II wojny światowej na terenie diecezji kieleckiej znajdowało się 246 kościołów, z czego 216 było murowanych, a 30 drewnianych. Dokumenty zebrane po wojnie z poszczególnych parafii diecezji przekazują informację o całkowitym zniszczeniu 7 świątyń (5 podczas działań wojennych, 2 poza działaniami wojennymi) i uszkodzeniu, w mniejszym lub większym stopniu, dalszych 145 kościołów– one później były odbudowywane i odnawiane – mówi. Inną kategorią są straty bibliotek czy wyposażenia kościołów.

Reklama

– A to również są bardzo cenne materiały. Niestety, nie wszystko da się w pełni ustalić. Archiwa ginęły, często też nie było spisu tego, co się w nich znajdowało, i tylko na podstawie wizytacji biskupich czy dziekańskich jesteśmy w stanie odtworzyć pewne rzeczy, które zostały zniszczone w okresie wojny – stwierdza.

Te straty różnie wyglądały w różnych etapach wojny – zauważa Ewa Kołomańska. – W pierwszym okresie wojennym odbywała się pospolita grabież obiektów sakralnych, np. z wotów, które były wykonane z drogocennych kruszców. Ale były również takie przypadki, jak w Lelowie, gdzie spłonęło wnętrze kościoła.

Poważne straty odnotowano na przyczółku sandomierskim, wzdłuż linii Wisły, gdyż tam długo trwały działania frontowe. I tak XIV-wieczny kościół w Kargowie został zniszczony w całości, dwa kościoły w Szydłowie także zniszczone w całości. Duże straty odnotowano w Wiślicy. – Podczas grabienia kościoła i mienia kościelnego zaginęły m.in. dwa kielichy z czasów Kazimierza Wielkiego. Podobne rozgrabiono w wielu miejscach zabytkowe dzwony, np. z 1552 r. w Gnojnie – wyjaśnia historyczka.

Duże straty poniosły także m.in. kościoły w Ociesękach (całkowicie spalony), Biechowie, Pacanowie, na Grodzisku koło Ojcowa.

2022-01-25 11:45

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kartagina XX wieku

Niedziela warszawska 40/2020, str. VI

[ TEMATY ]

miasto

Powstanie Warszawskie

zniszczenie

Wikipedia/Sylwester Braun

28 sierpnia 1944 r. budynek Prudentialu został trafiony przez 2-tonowy pocisk

28 sierpnia 1944 r. budynek Prudentialu został trafiony przez 2-tonowy pocisk

Pomiędzy brunatnym i czerwonym totalitaryzmem toczyła się walka na wyniszczenie. Tylko na jednym froncie ich sojusz trwał niezmiennie, była nim Polska, a już szczególnie Warszawa.

W pierwszych dniach sierpnia Muzeum Powstania Warszawskiego odwiedziło wielu amerykańskich żołnierzy, stacjonujących od niedawna w Polsce. Pytani, co wywarło na nich największe wrażenie, zwykle odpowiadali, że obraz zniszczonej Warszawy z filmu Miasto Ruin.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

Panie! Bądź dla nas codziennym zmartwychpowstawaniem!

2024-03-28 23:44

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Chrystus zmartwychwstał, lecz każdy z wierzących musi szukać zrozumienia wielkości tej prawdy w swoim życiu i sił, których ona udziela.

Ewangelia (J 20,1 -9)

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję