Protesty te doprowadziły do zrodzenia się Solidarności. Przypomniał je nowy mural przy ul. Antosiewicza 1 w Szczecinie.
50 lat temu
17 grudnia 1970 r. w Szczecinie w centrum miasta doszło do krwawej konfrontacji władzy komunistycznej z demonstrantami. W jej wyniku życie straciło 16 osób, w większości młodych robotników i uczniów. Kilkaset demonstrantów odniosło poważne rany, niektórzy zostali inwalidami. Przyczyną protestu była podwyżka cen artykułów żywnościowych. Był on częścią wystąpień w miastach wybrzeża (Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Słupsk). Przyniósł doświadczenia wykorzystane później w rewolucji Sierpnia ’80, który był przedostatnim etapem przed upadkiem systemu komunistycznego w Polsce w 1989 r. Twierdzi się wręcz, że bez Grudnia ’70 nie byłoby Sierpnia ’80.
Tegoroczna, 50. rocznica wydarzeń Grudnia ’70 z racji pandemii była obchodzona kameralnie. Nie było oficjalnych przemówień, tradycyjnego przemarszu z krzyżami z nazwiskami ofiar. Uroczystości odbyły się w miejscach symbolicznych dla tragedii.
Reklama
W przededniu rocznicy miały miejsce wydarzenia z udziałem prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka. Złożono kwiaty i zapalono znicze na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, gdzie pochowano 13 zamordowanych ofiar. Tego dnia odbyła się prezentacja wystawy Powstanie Grudniowe 1970. Wystawa plenerowa przygotowana przez pracowników IPN została ustawiona w Parku Żeromskiego na pl. Adama Mickiewicza. Opowiada ona o robotniczym buncie i przypomina, że za popełnioną zbrodnię nikt nie został pociągnięty do odpowiedzialności. Prezes IPN złożył też kwiaty pod pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 przy bramie stoczni.
Modlitwa za poległych
Uroczystości rocznicowe rozpoczęła Msza św. w intencji ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki. Przewodniczył jej abp Andrzej Dzięga. W modlitwie za poległych i prosząc Opatrzność o opiekę nad wolną, suwerenną, demokratyczną Polską łączyli się prezydent i premier RP, których listy zostały odczytane.
„Szczecin stanowi jedno z najważniejszych miejsc, w których pół wieku temu robotnicy stanęli do walki z opresyjnym systemem komunistycznej władzy” – napisał prezydent Andrzej Duda. – „To tutaj, w stolicy Pomorza Zachodniego, w 1970 roku – niestety, za cenę krwi i śmiertelnych ofiar – rozpoczęła się długa droga do fundamentalnych przemian w naszej Ojczyźnie oraz w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej. To wtedy, przed pięćdziesięciu laty, sformułowane zostało po raz pierwszy żądanie wolnych, niezależnych od PRL-owskiej władzy związków zawodowych. To tu, w Szczecinie, zawiązał się Ogólnomiejski Komitet Strajkowy, który skupił ponad sto zakładów pracy i praktycznie przejął kontrolę nad miastem. Z tragicznych, ale i chlubnych doświadczeń Grudnia 1970 wyrósł historyczny sukces Sierpnia 1980”.
Pamiątkowy mural
W południe przed bramą stoczni odmówiono modlitwę Anioł Pański, nieliczne delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem Ofiar Grudnia. Następnie dokonano odsłonięcia muralu na ścianie budynku udostępnionej przez Szczeciński Park Przemysłowy przy ul. Antosiewicza 1. Powstał on na zlecenie szczecińskiego oddziału IPN przy wsparciu Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego oraz Stowarzyszenia Społecznego „Grudzień ’70 – Styczeń ‘71”. Wykonawcą muralu jest absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Sabina Twardowska.
Kwiaty złożono także pod pomnikiem Anioła Wolności na pl. Solidarności w Szczecinie. Po zmroku zapłonęły tu światła pamięci. Późnym wieczorem na pl. Żołnierza odbyła się inscenizacja historycznych wydarzeń sprzed 50 lat, które rozegrały się przed ówczesnym budynkiem Komitetu Wojewódzkiego PZPR.
Modlitwa za wszystkich, którzy oddali życie za Polskę, za robotników kopalni „Wujek” i tych, którzy w wyniku represji stanu wojennego utracili życie i zdrowie albo musieli opuścić własny kraj zanoszona była na Jasnej Górze podczas Mszy św. za Ojczyznę w 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Mszy św. przewodniczył kapelan częstochowskiej „Solidarności” ks. Ryszard Umański.
- 13 grudnia 1981 r. generał Wojciech Jaruzelski i PZPR wypowiedzieli wojnę własnemu narodowi. Wydawało się, że po wyborze Karola Wojtyły na Stolice Piotrową, po jego pierwszej opatrznościowej pielgrzymce do Ojczyzny i po podpisaniu Porozumień Sierpniowych, w wyniku których powstała „Solidarność”, pojawiła się nadzieja, której już nic nie zgasi. Ta nadzieja musiała czekać długich, prawie 9 lat, by doszło do demokratycznych przemian – mówił na rozpoczęcie Mszy św. przeor Jasnej Góry o. Samuel Pacholski.
Niektórzy polscy biskupi udzielili na terenie podległych im diecezji dyspensy od wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych w piątek 2 maja. Zdecydował tak m.in. Prymas Polski, kard. Kazimierz Nycz czy metropolici częstochowski i gdański uwzględniając racje duszpasterskie. Żołnierzom, funkcjonariuszom i pracownikom służb mundurowych dyspensy udzielił biskup polowy.
Prymas Polski abp Józef Kowalczyk udzielił wiernym archidiecezji gnieźnieńskiej oraz osobom przebywającym na jej terenie dyspensy od zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w piątek, dnia 2 maja br.
Podobnie uczynił metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, który „mając na względzie, że piątek 2 maja przypada między dwoma dniami ustawowo wolnymi od pracy, co – jak stwierdził - sprzyja organizowaniu w tym czasie rodzinnych i towarzyskich spotkań oraz radosnemu przeżywaniu tych dni, po rozważeniu słusznych racji duszpasterskich, udzielił zgodnie z kan. 87 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego, wszystkim osobom przebywającym w granicach archidiecezji warszawskiej, dyspensy od zachowania nakazanej w piątek wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych”. Osoby korzystające z dyspensy zobowiązał do modlitwy w intencjach Ojca Świętego.
Racjami duszpasterskimi kierował się również metropolita częstochowski abp Wacław Depo, który udzielił dyspensy „wszystkim osobom przebywającym w granicach archidiecezji częstochowskiej” w piątek 2 maja. Zobowiązał te osoby do modlitwy w intencjach Ojca Świętego, jałmużny lub uczynków chrześcijańskiego miłosierdzia.
„Biorąc pod uwagę typowo wypoczynkowy i turystyczny charakter drugiego dnia miesiąca maja (długi weekend), udzielam wszystkim wiernym na terenie archidiecezji gdańskiej dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych” – napisał w specjalnym dekrecie również metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź.
Dyspensy udzielił również administrator diecezji siedleckiej bp Piotr Sawczuk, który uwzględnił fakt, że „piątek 2 maja br. przypada między dwoma dniami ustawowo wolnymi od pracy, kiedy to w sposób szczególny dziękujemy Bogu za dar wolnej Ojczyzny, co sprzyja organizowaniu spotkań patriotycznych, rodzinnych i towarzyskich”
Potrawy mięsne można będzie spożywać też na terenie diecezji bielsko-żywieckiej, gdzie dyspensy udzielił bp Roman Pindel.
Ponadto z dyspensy od pokutnego charakteru piątku 2 maja będą mogli skorzystać wierni ordynariatu polowego. „Święto Flagi Narodowej obchodzone w naszej Ojczyźnie w dniu 2 maja, w przeddzień uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, przeżywane jest w sposób uroczysty, szczególnie w Wojsku Polskim.
W związku z tym, że w bieżącym roku dzień ten przypada w piątek, zgodnie z kanonem 87 Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz art. II § 1 Konstytucji Apostolskiej Spirituali Militum Curae, niniejszym udzielam dyspensy wszystkim wiernym Ordynariatu Polowego od przestrzegania pokutnego charakteru tego dnia, zwalniając z obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych” – napisał w wydanym dziś dekrecie bp Józef Guzdek.
W Kościele katolickim w Polsce, wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów należy zachowywać we wszystkie piątki w roku
Dyspensa jest zawsze jednorazowym zwolnieniem z przestrzegania konkretnego przykazania kościelnego, natomiast od przykazań Bożych nikt nie może dyspensować. Dyspensa może być udzielona tylko w pewnych okolicznościach i dla konkretnej osoby lub konkretnej grupy osób. Najczęściej dotyczy ona zwolnienia z obowiązku powstrzymania się od spożywania potraw mięsnych i od zabawy w piątki. Biskup udziela też różnego rodzaju dyspens związanych z zawieraniem małżeństw.
W większości wypadków biskupi udzielili swoim diecezjanom dyspens na podstawie kanonu 87 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego (KPK), który głosi: „Biskup diecezjalny może dyspensować wiernych - ilekroć uzna to za pożyteczne dla ich duchowego dobra - od ustaw dyscyplinarnych, tak powszechnych, jak i partykularnych, wydanych przez najwyższą władzę kościelną dla jego terytorium lub dla jego podwładnych, jednak nie od ustaw procesowych lub karnych ani od których dyspensa jest specjalnie zarezerwowana Stolicy Apostolskiej lub innej władzy”.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
