Bóg chce, aby zaistniała między Nim a nami tajemnica miłości, która zakłada wolność. Ukrywa się w Dziecięciu, ponieważ pragnie, abyśmy byli do Niego podobni i aby zrodziła się w nas Boska rzeczywistość miłości i wolności.

Spotkanie Boga ze światem

Już w samym momencie przyjścia Boga na świat rozpoczyna się jednak pewien dramat, który oddaje symbolika światła i nocy. Kontrast ów przedstawia spotkanie Boga i świata. Bóg puka do drzwi świata, ale ten Go nie przyjmuje, choć jest Jego własnością (por. J 1, 5. 11). W końcu noc i ciemność ustępują, bo Bóg stając się człowiekiem, sam staje się „światem”. Jest to pierwsze zwycięstwo światła nad ciemnością.

Boże Narodzenie nawiązuje więc do wydarzenia naturalnego, do odnowienia świata, które dokonuje się w zimowym przesileniu. Wejście Boga w świat staje się zatem symbolem odnowy świata. Narodziny Chrystusa stanowią pomost łączący dwa porządki: stworzenia i zbawienia. Liturgia i kult ujmują te porządki w klamrę poczęcia i narodzenia, wyrażone w symbolu stworzenia – 25 marca obchodzony jest jako dzień poczęcia Chrystusa i jako dzień stworzenia świata, a także w symbolu zbawienia – 25 grudnia natomiast obchodzimy jako dzień wejścia zbawienia w świat. W Betlejem rozpoczyna się zatem zakorzenienie się Boga w świecie, który przyjął realne człowieczeństwo, rozbił namiot wśród nas i na stałe z nami zamieszkał. Sens tego zakorzenienia w świecie polega na zdobyciu świata dla Boga, co dokona się ostatecznie w Wielkanoc.

Chodzi o osobiste spotkanie Boga

Betlejemskie zakorzenienie się Boga w świecie wyraża jednocześnie cel stworzenia człowieka, który jest osiągany dopiero w Jezusie Chrystusie. W Synu Bożym, który stał się człowiekiem, stwórcza idea naszego człowieczeństwa zostaje w pełni urzeczywistniona, staje się prawdziwym człowieczeństwem. Bóg, stwarzając pierwszego człowieka, przygotowywał swoje inkarnacyjne ciało. W tym wyraża się dobroć naszego Boga, który przez pokorne uniżenie swoich narodzin w stajni i poza miastem, z dala od ludzkich pałaców i ziemskiego bogactwa, chce powiedzieć, że to nie nasza wielkość, lecz pokorna dobroć Boga ocali człowieka.

W tej prostocie i ubóstwie stajni chodzi zatem nie tyle o pogardę wobec świata i jego bogactwa, ile o osobiste spotkanie Boga w bezbronnym Dziecięciu, o proste i szczere przyjęcie Go w miłości, a nie w zobowiązaniach wynikających z relacji społecznych, politycznych czy biznesowych. Dlatego dziś można mówić o ludziach, którzy „żyją jeszcze przed Chrystusem”, czyli takich, którzy prawdziwie jeszcze nie spotkali Boga, ale też i o takich, którzy „żyją po Chrystusie”, czyli tych, którzy widzieli Go i odeszli. Zapewne jedni i drudzy, żyjący „przed” i „po” Chrystusie, nie doświadczyli, co tak naprawdę znaczy, że Chrystus jest „z nami”. Przyjście Boga do świata w Jego człowieczeństwie powinno obudzić w nas rozumną logikę naszej godności jako ludzi i rozpalić rzeczywistą chrześcijańską radość, która rodzi się ze wspólnoty z Nim.

Najważniejszy dar Boga

Właśnie tę Bożą radość oddaje dziś wzajemne obdarowywanie się prezentami podczas świąt Bożego Narodzenia. Dawniej radość wyrażał miód, symbolizujący bogactwo życia i pokój. Znalazł on zastosowanie w pieczeniu pierników, ciastek, których spożywanie w tę świętą noc symbolizowało zniknięcie wszelkiej goryczy, bo niebo i ziemia, Bóg i człowiek żyją odtąd w harmonii i pokoju. Dziś, gdy obdarowujemy się różnymi prezentami, naśladujemy niejako Boga, który sam się nam daje jako prawdziwy dar Bożej miłości.

Prawdziwym darem Boga dla człowieka jest Eucharystia, która wprowadza nas w Jego rzeczywistość, pozwala niejako zanurzyć się w miłość Boga. Jak to rozumieć?

Do najstarszych zwyczajów liturgii chrześcijańskiej należy mały gest, który ma miejsce na początku przygotowywania ofiary Mszy św.: do kielicha z winem wlewa się kilka kropli wody. Zwyczaj ten był używany w starożytności przez ludy basenu Morza Śródziemnego, a chodziło też o to, by w upalnym klimacie nie pić wina bez zmieszania go z wodą.

Na przestrzeni dziejów ten mały gest zmieszania wody z winem był różnie rozumiany. Począwszy od XI wieku widziano w nim obraz tajemnicy Bożego Narodzenia czy też przygotowania do Bożego Narodzenia, które ma swoją kulminację w Wielkiej Nocy, tj. w Krzyżu i Zmartwychwstaniu. Te dwa wydarzenia: Betlejem i Golgota stają się obecne wśród nas właśnie w Eucharystii. Dlatego zmieszanie wody z winem było rozumiane jako interpretacja wielkiej tajemnicy, o której mówi święto Bożego Narodzenia: stanie się Bogiem i człowiekiem. Ta cudowna wymiana dokonuje się realnie w tajemnicy Chrystusa: Bóg przyjmuje ludzką naturę, aby człowiek mógł uczestniczyć w Boskiej naturze. Nędzna kropla wody, która wpada w mocne i pyszne wino, jawi się jako obraz przebóstwienia człowieka. Człowiek, którego symbolizuje ta kropla wody, jest przyjmowany do oceanu Boskości. Człowiek jest w Sercu Boga.

Dlatego też od IV wieku podczas każdej Mszy św. aktowi mieszania wody i wina zaczęła towarzyszyć modlitwa papieża Leona Wielkiego: „O Boże, któryś w cudowny sposób nas stworzył i w jeszcze bardziej cudowny sposób odnowił nas i odkupił, spraw, abyśmy mogli dzielić Boskie życie Twojego Syna, który dzisiaj zechciał przyjąć naszą ludzką naturę”.

Zasypać przepaść

Co nam zatem mówi Boże Narodzenie? Skoro Bóg stał się człowiekiem, to Boże Narodzenie jest przede wszystkim świętem radości stworzenia i dziękczynienia za stworzenie. Radość ta wypływa z faktu, że wszechmocny Bóg, który stworzył cały świat, sam zechciał stać się stworzeniem, czyli człowiekiem. Bóg, stwarzając na początku człowieka, stworzył w nim swoje przyszłe ciało, betlejemskie ciało, nasze ciało. Dlatego mówimy, że stworzył człowieka „w cudowny sposób”, tzn. tak go stworzył, że jest on zdolny przyjąć Boga, czyli jest zdolny wejść w rzeczywistość Boga, dać się Bogu przemienić, przebóstwić. Mówiąc prościej: Bóg stał się człowiekiem, aby przez to odnowić nasze człowieczeństwo, aby nadać naszemu człowieczeństwu nowy, Boski wymiar.

Papież Leon Wielki podkreślił w swojej modlitwie przede wszystkim wielkość tej odnowy. Bóg, który już w stworzeniu uczynił śmiały krok, by coś z siebie dać, a mianowicie – by stworzyć istoty obdarzone duchem i wolnością, czyli nas, ludzi, teraz idzie o krok dalej: przezwycięża przepaść, która oddziela Stwórcę i stworzenie – sam staje się stworzeniem, a stworzenie staje się Bogiem. Bóg staje się człowiekiem, a człowiek staje się Bogiem.

Jeśli chcemy być tacy jak On, jeśli chcemy odkupienia i odnowy, musimy przyjąć to Dziecię jako naszą miarę. To nie przypadek, że pierwszymi, którzy dotarli do Groty Narodzenia, byli pasterze, prości i pokorni ludzie, znacznie później pojawili się mądrzy Magowie. Do groty nie dotarli natomiast ani król Herod, ani uczeni, ani „mądrzy” tego świata. Zabrakło im bowiem prostoty serca.

Wróćmy na chwilę do kropli wody w winie eucharystycznym. Oznacza to, że człowiek i Bóg stają się jednością w Chrystusie. Ale jest to również bardzo konkretna wskazówka na ten dzień: po prostu zanurzmy się w nieskończoności Boga, zanurzmy się w winie Jego miłości! Pozwólmy przeniknąć się łaską tego święta, a w ten sposób znajdziemy „łaskę i prawdę” (por. J 1, 14. 17), które dają nam „życie” (por. J 1, 4).