Reklama

Niedziela Kielecka

Jak włościanin przywrócenie parafii u cara wyprosił

W czasach zaborów, kiedy władze carskie na ziemiach polskich utrudniały życie religijne, zamykały klasztory i zabierały majątki Kościołowi, Mikołaj Raj – włościanin z Chodowa koło Miechowa, wykazał się wielką wiarą i determinacją, by przywrócić parafię i kościół.

Niedziela kielecka 1/2020, str. 4-5

[ TEMATY ]

Mikołaj Rej

zabory

WD

Kościół parafialny w Chodowie

Kościół parafialny w Chodowie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Według niektórych przekazów miał udać się do samego cara do Moskwy, by opowiedzieć jak on i jego mieszkańcy potrzebują swojego kościoła. Do Uniejowa czy Miechowa trzeba było iść aż kilkanaście kilometrów, nie każdy mógł przebyć taką drogę. Kościół i parafia były tutaj od XIV wieku. Od 1819 r., kiedy władze carskie skasowały zakon Bożogrobców, do którego należała parafia w Chodowie, brak kościoła musiał bardzo doskwierać mieszkańcom, skoro czynili różne starania, by go odzyskać. W końcu znalazł się ktoś, tak odważny jak Mikołaj Raj (1855-1937).

Reklama

Jego portret w stroju włościańskim wisi w kruchcie kościoła parafialnego w Chodowie, przypominając wszystkim tę historię. Przy portrecie widnieje napis informujący, że „narażając własne życie w roku 1904, wstawiając się u cara Mikołaja II, wyprosił przywrócenie parafii Chodów”. Prawdopodobnie jest to drugi portret, który został wykonany na wzór oryginalnego, mniejszego – mówi Marianna Muszyńska, prawnuczka Raja, parafianka i mieszkanka Chodowa. Jej mąż – Bronisław Muszyński to bratanek bp. Edwarda Muszyńskiego. Jego ojciec Józef był bratem rodzonym kieleckiego biskupa niezłomnego, prześladowanego przez komunistów. Portret Raja, który dziś wisi w przedsionku kościoła, znalazł u siebie na strychu Józef Trzcionka, właściciel „Florianówki” – dworku w Charsznicy, zainteresowany przeszłością ziemi miechowskiej i za jego pośrednictwem został tutaj przekazany. Historią sportretowanego włościanina zafascynował się również obecny proboszcz ks. Mirosław Nowak.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Niewiele o nim wiemy

– Czy możliwe, aby Raj szedł do samej Moskwy, do cara? Taka informacja znalazła się na zetlałej karcie przy portrecie. – Prawdopodobnie jednak poszedł do Warszawy do namiestnika carskiego. Pamięć o nim była żywa w rodzinie. Słyszałam, że ubrany był w sukmanę krakowską. Jakiś odcinek drogi szedł na kolanach. Prośbę o parafię niósł w czapce. Nie był zamożnym człowiekiem – tłumaczy pani Marianna. Na pewno musiał być hardy, nieustępliwy – mówią mieszkańcy, skoro nie zniechęcił się i wybrał się w tak niepewną misję, która przecież mogła być okupiona co najmniej niepowodzeniem.

Niewiele wiemy o samym Raju. W rodzinie pani Marianny opowiadali, że był uczynny, miał dobre serce, pomagał innym. Mikołaj Raj miał trzy córki. Był dwukrotnym wdowcem, trzy razy żenił się. (Jedna z żon, włościanka została także sportretowana, jednak obraz zaginął). Ciotki Marianny Muszyńskiej wspomniały jej, że przez ostatnie lata życia Mikołaj Raj nie był szanowany i spędził je na tułaczce. Swój grób ma na cmentarzu w Chodowie.

Parafia Bożogrobców

Pierwszy kościół w Chodowe ufundował Zawisza z Kurozwęk herbu Poraj, biskup krakowski (1380-82). W 1381 r. uposażył go dziesięcinami wybieranymi w Porębie Dzierżnej i z gruntów dworskich we wsi Chodów.

Reklama

W 1404 r. Chodów za zgodą królewską zakupił Michał z Radomska, proboszcz miechowski, od Dobiesława z Kurozwęk. Od tego czasu tutejsza parafię prowadzili wyznaczeni przez Zakon Bożogrobców w Miechowie proboszczowie. Okres pracy proboszczów zakonnych Bożogrobców trwał od 1404-1819 r. Przez cały ten czas, jak wynika z ksiąg metrykalnych, pracowało w Chodowie 100 proboszczów. Byli wykształceni w Miechowie i na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie niemal wszyscy kończyli studia teologiczne w stopniu doktora.

Pierwsza drewniana świątynia w Chodowie spaliła się w początkach XVII wieku. Druga, wzniesiona dzięki wysiłkom plebana, Stanisława z Wyszogrodu, konsekrowana w1619 r., również spłonęła 30 września 1720 r. wraz plebanią i budynkami gospodarczymi. Zachowały się jednak dwa dzwony, ufundowane przez bożogrobców z 1591 r. i 1625 r.

Duszpasterstwo zamarło na przeszło 80 lat

Nowy kościół ukończono 1723 r. i konsekrowano. Była to bardzo uboga świątynia. Gdyby nie brutalna interwencja carskich władz, które zadecydowały o kasacie Zakonu Bożogrobców w 1819 r., parafia w Chodowie pewnie istniałaby. Tymczasem, w nowych okolicznościach wieś Chodów przeszła na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego. Parafia pozostała bez dochodów. Kościół został zamknięty. W 1823 r. parafię w Chodowie przyłączono do Uniejowa. Duszpasterstwo zamarło na przeszło osiemdziesiąt lat. Mieszkańcy zmuszeni byli pokonywać kilkanaście kilometrów do tamtejszego kościoła.

Reklama

Jako reprezentant wspólnoty pozbawionej kościoła Raj w 1904 r. zaczął starania i wysiłki o przywrócenie parafii. Interweniowali u władz także w 1901 r. urzędnicy i oficjaliści w Kurii Diecezjalnej w Kielcach. Najpierw biskup skierował do pracy duszpasterskiej do Chodowa ks. Antoniego Ferenzewicza, kapelana z Lublina. Doprowadził on do porządku nieużywany kościół i plebanię. Zorganizował też orkiestrę. Mieszkańcy sami zadbali o fundusze na uposażenie księdza i parafii, a do parafii przyłączono też kilka wsi. W 1904 r. biskup kielecki Tomasz Kuliński mógł ponownie erygować parafię. Proboszczem został ks. Piotr Opalski.

Obecna świątynia w „stylu nadwiślańskim”

W latach 20. ubiegłego wieku zaczęto myśleć o budowie nowego, większego kościoła. I znowu parafię dotknęło nieszczęście. W 1931 r. z nieznanych przyczyn wybuchł ogień, który strawił stary kościół doszczętnie. Trzeba było postawić drewnianą kaplicę tymczasową. Pośpiesznie wznoszono nową świątynię, bardzo potrzebną. Nieukończony jeszcze kościół w 1939 r. poświęcił bp sufragan Franciszek Sonik. Wybuch II wojny zahamował prace, można było je kontynuować dopiero po 1945 r. Świątynia została wybudowana wg projektu Jana Sasa Zubrzyckiego (1860-1935), lwowskiego architekta w tzw. stylu nadwiślańskim. Mieszkańcy dbają o swój kościół i otoczenie, wspierając tak w przeszłości jak i obecnie różne prace remontowe i pamiętając, ile wysiłków musieli włożyć ich przodkowie, by mogli mieć własny dom modlitwy.

Dziś żadne władze w Europie nie zamykają kościołów. Pustoszeją, bo chrześcijanie nie przychodzą do nich na modlitwę. Czy to będzie także przyszłość Polski? Wspominając historię wiary prostego włościanina spod Miechowa z początku XX wieku, przychodzą mi na myśl kościoły na Zachodzie – coraz częściej wykupywane, przerabiane na kluby nocne, restauracje, hotele, a nawet baseny, chociaż ich sakralnej „duszy” nie da się niczym wymazać, choćby nie wiadomo jak bardzo starali się nowi właściciele. Dziś potrzebni są w Europie tacy „Rajowie”, którym zależałoby na swoim kościele, jak temu odważnemu mieszkańcowi Chodowa.

2019-12-31 11:21

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

100 osób niesie intencję trzeźwości w pieszej pielgrzymce z Radomia do Niepokalanowa

2025-07-02 17:56

[ TEMATY ]

trzeźwość

Radom

Niepokalanów

pielgrzymka trzeźwości

Karol Porwich/Niedziela

Z Radomia wyruszyła 26. Piesza Pielgrzymka w Intencji Trzeźwości do Niepokalanowa. Pątnicy mają do pokonania 120 kilometrów. Towarzyszy im hasło "Odpowiedzialni za trzeźwość".

Mszy świętej na rozpoczęcie pątniczego trudu przewodniczył w radomskiej katedrze bp Marek Solarczyk. On też wygłosił homilię. Mówił, że pielgrzymka to nie tylko wysiłek, ale doświadczenie wspólnoty. Życzył, aby pielgrzymka przyniosła takie owoce. - Życzę wytrwałości, doświadczenia wspólnoty, jedności, ale i tych darów, które was umocnią, a przez was będą umocnieniem dla innych, przemianą ludzkich dusz, aby intencja trzeźwości i tej otwartości, odpowiedzialności człowieka za to, co ludzkie i Boże, były bliskie każdemu - mówił pasterz Kościoła radomskiego.
CZYTAJ DALEJ

Kiedy powstanie Komisja ds. zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego?

2025-07-03 12:03

[ TEMATY ]

zespół

komisja

Rzecznik KEP

ks. Leszek Gęsiak

zbadanie zjawiska wykorzystania seksualnego

BP KEP

Ks. Leszek Gęsiak SJ

Ks. Leszek Gęsiak SJ

Podczas wczorajszej rozmowy w telewizji Polsat News ks. Leszek Gęsiak, rzecznik Konferencji Episkopatu Polski mówił m.in. o tym, kiedy powstanie Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego i jak wyglądają prace nad jej powołaniem po ostatnich zmianach, których dokonano na Zebraniu Plenarnym KEP w Katowicach.

Przypomnijmy - Konferencja Episkopatu Polski na początku czerwca powołała na przewodniczącego Zespołu ds. opracowania dokumentów dotyczących funkcjonowania Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego osób małoletnich przez niektórych duchownych bp. Sławomira Odera.
CZYTAJ DALEJ

Rozważania na niedzielę: Dlaczego chcą osłabić Kościół?

2025-07-03 21:38

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Mat.prasowy

"Posyłam was jak owce między wilki" — te słowa Jezusa stają się dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Zapraszam Cię do refleksji nad trzema dramatycznymi i jednocześnie budującymi wątkami.

1. Owce wśród wilków – Mówię o narastającej agresji wobec duchowieństwa, o aktach przemocy i profanacji, które dotykają kapłanów w Polsce. To nie tylko dane statystyczne – to dramat prawdziwych ludzi. Ale też apel: nie dajmy się podzielić, bo samotna owca nie ma szans z wilkiem.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję