Reklama

Niedziela Lubelska

Ludzie – Miejsca – Wydarzenia

450-lecie Unii Lubelskiej

Niedziela lubelska 1/2019, str. VI

[ TEMATY ]

Unia Lubelska

Ks. Mieczysław Puzewicz

Pomnik Unii na pl. Litewskim

Pomnik Unii na pl. Litewskim

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Już Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno i nierozdzielne i nieróżne ciało, ale jedna spólna Rzeczpospolita, która się ze dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła… Ku lepszemu świadectwu rzeczy wyżej opisanych, my przyrzeczeni na tym walnym i spólnym sejmie lubelskim będący, zawiesiliśmy na ten list pieczęcie nasze. Pisan i dan na tymże sejmie spólnym lubelskim pierwszego dnia miesiąca lipca roku 1569” – tak przed 450 laty opisane zostało jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach Rzeczpospolitej Polski i najbardziej doniosłe w historii Lublina.

Początek wspólnoty narodów

W mroźnych dniach stycznia 1569 r. do Lublina zjeżdżały delegacje znamienitych rodów litewskich, z Radziwiłowiczami i Chodkiewiczami na czele. Do obradującego na Zamku Królewskim sejmu polskiego dołączyli posłowie z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sejm w Lublinie był ukoronowaniem wieloletnich starań o zjednoczenie obydwu państw, podejmowanych już od końca XIV wieku. Ostateczne negocjacje przyśpieszała ofensywa wojsk moskiewskich na ziemie litewskie, której skutecznie mogły przeciwstawić się połączone wojska sprzymierzonych narodów.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Lublin nie był przypadkowym miejscem historycznej Unii. Od czasu objęcia polskiego tronu przez Władysława Jagiełłę i panowania dynastii Jagiellonów, znaczenie miasta stale wzrastało. Leżało na szlaku łączącym stołeczne miasta Kraków i Wilno. W 1474 r. miasto stało się stolicą nowego województwa, nie posiadającego korzeni w dawnych miastach książęcych, jak było w przypadku najstarszych województw. Położenie Lublina sprzyjało rozwojowi handlu pomiędzy szeroko rozumianym Wschodem a Rzeczpospolitą i dalej ze światem zachodniej Europy. Związki z Litwą i ziemiami ruskimi (dzisiejsza Białoruś i Ukraina) przesuwały środek państwa polskiego właśnie do Lublina.

Cały wiek XVI nazywany jest złotym wiekiem w dziejach Lublina; miasto powiększało się przestrzennie, rosła liczba mieszkańców, powstawały murowane domy i rezydencje. Do lubelskiego zamku przybywali kolejni polscy królowie, tu odbywały się sejmy, łącznie z tym najważniejszym zjednoczeniowym sprzed 450 laty, który dał początek Rzeczypospolitej Obojga Narodów, trwającej aż do 1795 r. Pod koniec złotego wieku zainaugurował swoją działalność Trybunał Główny Koronny, obejmujący jurysdykcją sądową całą wschodnią część nowego państwa. To spowodowało wielki napływ szlachty do grodu nad Bystrzycą, uczestniczącej tutaj nie tylko w rozprawach i procesach, lecz także w życiu towarzyskim oraz kulturalnym. Mierząc dzisiejszymi kategoriami, Lublin stał się modny, w mieście chętnie urządzano wystawne bale i zawierano szlacheckie małżeństwa.

Reklama

Po ponadpółrocznych, czasem burzliwych dyskusjach, uroczyście podpisano akt zjednoczenia 1 lipca 1569 r. Jego skutkiem było obieranie króla dla obydwu narodów, powołanie jednego parlamentu, prowadzenie wspólnej polityki obronnej i zagranicznej i posługiwanie się jednolitą monetą. Postanowiono przy tym zachować dotychczasowe lokalne prawa, obyczaje, urzędy, uszanowano również odrębność języków urzędowych.

Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej

W dziejach Lublina i regionu unia pozostaje najbardziej znaczącym wydarzeniem o charakterze międzynarodowym. Sam moment podpisania obserwowała cała ówczesna Europa; do Lublina zjechali delegaci władców państw zachodnich i przedstawiciele instytucji kościelnych, przy okazji po raz kolejny hołd pruski złożył królowi Zygmuntowi Augustowi książę Albrecht II Fryderyk. Trzeba dodać, że Unia Lubelska, „związek wolnych z wolnymi i równych z równymi”, odbiegała od narzucanych w tamtych czasach siłą sojuszy. Znakomity historyk Władysław Konopczyński w wydanych w 1936 r. „Dziejach Polski nowożytnej” pisał: „W dzień Świętych Piotra i Pawła Zygmunt August, dźwignąwszy się radością z ciężkiej choroby, sam śpiewał w kościele zamkowym Te Deum. Nigdy w dziejach odrębne narody nie zawarły trwalszego ślubu przy mniejszym zastosowaniu nacisku”. Unia Lubelska pozostaje pierwowzorem jednoczenia się narodów przy jednoczesnym zachowaniu ich tożsamości i różnorodności. Polski parlament w uznaniu dla dzieła swoich przodków ustanowił w 2015 r.

Reklama

1 lipca Dniem Sejmu Polskiego.

Wagę podpisanego w Lublinie przymierza podkreślił w 2003 r. św. Jan Paweł II. Polska negocjowała wówczas traktat akcesyjny z Unią Europejską. Podczas audiencji w jubileuszu 25-lecia swojego pontyfikatu Ojciec Święty mówił na Placu św. Piotra w Rzymie: – Wejście w struktury Unii Europejskiej na równych prawach z innymi państwami, jest dla naszego Narodu i bratnich Narodów słowiańskich wyrazem jakiejś dziejowej sprawiedliwości, a z drugiej strony może stanowić ubogacenie Europy. Europa potrzebuje Polski, Kościół w Europie potrzebuje świadectwa wiary Polaków. Polska potrzebuje Europy. Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej! To jest wielki skrót, ale bardzo wiele się w tym skrócie mieści wielorakiej treści. Jest to wyzwanie, które współczesność stawia przed nami i przed wszystkimi krajami, które na fali przemian politycznych w regionie tak zwanej Europy środkowo-wschodniej wyszły z kręgu wpływów ateistycznego komunizmu.

Unia dzisiaj

Dla upamiętnienia Unii Zygmunt August wybudował pomnik przedstawiający dwa kamienne posągi, symbolizujące narody polski i litewski. Pierwotny monument popadł w ruinę na początku XIX wieku i został rozebrany w związku z urządzaniem w centrum miasta placu Musztry. Wówczas z inicjatywy ks. Stanisława Staszica powstał śmiały projekt – trzeba pamiętać, że Lublin był pod okupacją rosyjską – nowego pomnika, nawiązującego do historycznego wydarzenia. Po uzyskaniu specjalnej zgody od cara Aleksandra I ruszyły prace, które doprowadziły w 1826 r. do wzniesienia imponującego 13-metrowego obelisku, ze złoconą płaskorzeźbą przedstawiającą dwie kobiety podające sobie dłonie. W tej formie, po kilku renowacjach, pomnik trwa do dzisiaj. Plac, przy którym stanęła statua, zaczął być nazywany Litewskim i tę nazwę nosi także obecnie.

Reklama

Do idei Unii Lubelskiej nawiązywały honorowe doktoraty wręczane na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 440-lecie podpisania dokumentu. W 2009 r. otrzymali je prezydenci państw, dzisiaj niepodległych, a przed laty wchodzących w zasięg Unii: śp. Lech Kaczyński, Wiktor Juszczenko (Ukraina), Valdas Adamkus (Litwa), Valdis Zatlers (Łotwa) i Stanisław Szuszkiewicz, pierwszy przewodniczący Rady Najwyższej Republiki Białorusi. W uzasadnieniu Senatu uczelni czytamy: „Chwała Narodom Pierwszej Rzeczypospolitej, które odważyły się być wolne i solidarne, czyli odpowiedzialne za swój los. Chwała współczesnym Narodom, które patrzą w przyszłość, nie zapominając o przeszłości, bo w niej jest nauka trwania i uczestnictwo w Dziejach Ludzkości”.

Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 20 lipca 2018 r. 2019 r. został ustanowiony Rokiem Unii Lubelskiej. Odwołując się do słów św. Jana Pawła II, w Lublinie ten czas upłynie pod hasłem: „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”. Liczne działania edukacyjne i kulturalne będą podejmowane przez cały rok, a główne obchody zostały zaplanowane od 1 maja do 1 lipca. Szczegółowy program jubileuszu zostanie przedstawiony 10 stycznia, w dniu 450. rocznicy rozpoczęcia sejmu koronnego w Lublinie z 1569 r., podczas którego podpisano Unię Lubelską. Każda inicjatywa przypominająca wkład Lublina w dzieło tworzenia braterskiej wspólnoty narodów jest cenna.

2019-01-02 12:59

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zbliża się 450-rocznica Unii Lubelskiej z 1569 r.

[ TEMATY ]

Unia Lubelska

wikipedia

Unia Lubelska (obraz Jana Matejki)

Unia Lubelska (obraz Jana Matejki)

1 lipca przypada 450-rocznica Unii Lubelskiej, jednego z najważniejszych aktów politycznych w historii Europy. Unia tworzyła Rzeczpospolitą Obojga Narodów, składającą się z Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Była wzorcem państwa federacyjnego ze wspólnym Sejmem i Senatem, ale pełną autonomią władz wykonawczych autonomicznych państw z odrębnym wojskiem, skarbem oraz systemami prawnymi. Przez ponad 200 lat Rzeczpospolita była najbardziej demokratycznym państwem Europy, opartym na wieloetnicznym narodzie obywatelskim, formowanym przez szlachtę.

Punktem wyjścia do późniejszej Unii Lubelskiej 1569 r. była unia w Krewie z 1385 r., określająca konsekwencje wynikające dla Polski i Litwy z małżeństwa wielkiego księcia litewskiego Jagiełły i króla Polski Jadwigi, w postaci włączenia Litwy do Polski, czego warunkiem był chrzest Litwy. Nie było wówczas mowy o unii dwóch równorzędnych państw. Jagiełło wraz z członkami swego rodu uważał państwo litewskie za swą rodzinną własność, i stąd inkorporacja Litwy do Polski – w zamian za tytuł królewski – wydawała mu się czymś naturalnym.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dramatycznym dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to dzień, kiedy nie jest sprawowana Msza św. W kościołach odprawiana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego.

Piątek jest w zasadzie pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Dni najważniejszych Świąt Kościoła są bowiem liczone zgodnie z tradycją żydowską, od zachodu słońca.

CZYTAJ DALEJ

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję