Abp Stanisław Gądecki podkreślił, że celem realizowanego obecnie czteroletniego programu duszpasterskiego jest pogłębienie tożsamości chrzcielnej Polaków, co ma szczególne znaczenie wobec zbliżającego się jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski. Program ten skoncentrowany wokół hasła: "Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa", realizowany jest przez Kościół w Polsce poczynając od adwentu 2013 r.

Przewodniczący Episkopatu przypomniał, że pierwszy etap obecnego programu, przebiegający pod hasłem: "Wierzę w Syna Bożego", skoncentrowany był wokół głoszenia kerygmatu. Następny - realizowany w tym roku - pod hasłem: "Nawróćcie się i wierzcie w Ewangelię!".

Celem kolejnego roku duszpasterskiego 2015/16 (rozpoczynającego się w pierwszą niedzielę Adwentu) będzie odnowa życia w Chrystusie, które otrzymujemy na Chrzcie Świętym. Służyć temu będzie program: "Nowe życie w Chrystusie", bazujący bazować na trzech filarach: sakrament chrztu, nowy człowiek i duchowość chrzcielna. "Chcemy w tym czasie - wyjaśnił - dążyć do odkrycia łaski chrztu, by żyć nią w codzienności".

150-lecie Chrztu Polski

Główne obchody jubileuszowe odbędą się w Poznaniu w dniach 14-16 kwietnia 2016 r. Uroczystości będą miały charakter kościelny i państwowy. Dopracowywany program przewiduje m.in. Msze z udziałem kilkudziesięciu tysięcy wiernych oraz uroczyste obrady Konferencji Episkopatu Polski.

Abp Gądecki mówiąc o przypadającym w 2016 r. jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski, przyznał, że "obchody tego historycznego jubileuszu muszą być przede wszystkim okazją do odnowy i pogłębienia świadomości chrzcielnej wszystkich wiernych w Polsce". Dodał, że chodzi tu przecież o życie wieczne każdego z nas, i ten aspekt ma szczególne znaczenie.

Przygotowania do jubileuszu obejmują opracowanie i wdrożenie programów katechez na każdy poziom edukacyjny a także programów edukacyjnych dla nauczycieli oraz uczniów – powiedział podczas obrad biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej Damian Bryl. Programy takie już są opracowywane, zaś Komisja Duszpasterstwa ma nadzieję, że będą one realizowane w całej Polsce a nie tylko w archidiecezji poznańskiej.

Przygotowano też cykl konferencji naukowych, debat i innych działań popularno naukowych. Przybliżą one polityczny, społeczny i religijny kontekst chrztu przyjętego przez Mieszka I w 966 r. a także ukażą świadomość Chrztu Polski w dzisiejszym społeczeństwie.

W ramach przygotowań do rocznicowych obchodów w Poznaniu zostanie otwarta wystawa "Lux in Oriente – Lux ex Oriente: Polska i Stolica Apostolska – 1050 lat historii". Zaprezentuje ona dzieła wypożyczone m.in. z Watykanu, w tym takie, które publicznie pokazywane są bardzo rzadko. Ekspozycja zawita także do Warszawy i Wrocławia.

Nie jest wykluczone, że odbędzie się tez zebranie obydwu izb polskiego parlamentu: Sejmu i Senatu.

Chrzest początkiem nowego życia

W wykładzie o nt. "Dynamiki nowego życia w Chrystusie", ks. prof. Stanisław Haręzga z KUL przypomniał, że podjęcie tematyki chrztu w ramach programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce winno prowadzić wiernych do "odnowy świadomości czym jest ten sakrament jak również do zdynamizowania życia chrześcijańskiego". Zauważył, że w starożytnym Kościele - z racji, że chrzczono wówczas wyłącznie dorosłych - sakrament ten poprzedzony był długim okresem katechumenatu. "Dziś - podkreślił - skoro udziela się chrztu niemowlętom, to zdarza się, że świadomość znaczenia chrztu bywa płytka, a dla samych ochrzczonych przestaje on być źródłem nowego życia".

Najważniejszym zatem zadaniem duszpasterskim - szczególnie u progu jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski - jest budowanie pogłębionej świadomości chrzcielnej wśród wiernych. Wyrażać winna ona przekonanie, że chrzest jest początkiem "nowego życia" i narodzinami "nowego człowieka" - jak mówi o tym św. Paweł.

Ks. Harzęga przypomniał, że przez nieposłuszeństwo Adama grzech wszedł w świat i wszyscy zostaliśmy dotknięci przez tę rzeczywistość. Taki stan rzeczy wymagał radykalnej interwencji Bożej. Dokonało się to dzięki przyjściu na świat, męce i zmartwychwstaniu Jezusa. "Człowiek zatem musi się narodzić na nowo tylko przez osobistą relację z Jezusem Chrystusem, czego początkiem jest sakrament chrztu" - przypomniał. Wyjaśnił, że liturgia chrztu wyraża "zanurzenie w śmierć i pogrzebanie z Chrystusem", natomiast "wyjście z wody jest obrazem powstania Chrystusa z martwych, byśmy wraz z nim powstali ze śmierci dla grzechu i prowadzili nowe życie mocą Jego zmartwychwstania".

Prelegent podkreślił, że niezbędne jest dalsze współdziałanie człowieka z Bożą łaską, czego wynikiem musi być nawrócenie. A towarzyszyć temu musi rezygnacja - trudna i bolesna - ze starych przyzwyczajeń i uwikłania w grzech, słowem ze "starego człowieka". Wiąże się to również z odrzuceniem myślenia wedle świata i jego kryteriów wartościowania, na rzecz "myślenia według Ducha".

Potrzeba "katechumenatu pochrzcielnego"

Bp Zbigniew Kiernikowski podkreślił w dyskusji, że - skoro chrzest dziś nie jest już poprzedzony należytym przygotowaniem, to absolutnie niezbędny jest świadomy "katechumenat pochrzcielny". A podstawowym problemem polskiego katolicyzmu jest religijność, która często ma niewiele wspólnego z autentyczna wiarą. Ludzie praktykują nie uświadamiając sobie istoty chrześcijańskiego powołania, ani konsekwencji jakie winny zeń wynikać.

Bp Wiesław Śmigiel przyznał, że stanu polskiego katolicyzmu nie ocenia aż tak pesymistycznie, gdyż dostrzega bogactwo i siłę polskiej religijności ludowej. Jest przekonany, że na jej gruncie można bardzo wiele dobrego zbudować. Kluczem jednak musi być - jak podkreślił - cierpliwe i wytrwałe pogłębianie tego, co jest.

Abp Henryk Hoser zwrócił uwagę, że przeszkodą w kształtowaniu pogłębionej formacji chrześcijańskiej jest współczesne otoczenie kulturowe, niesprzyjające chrześcijaństwu. "My głosimy Dobrą Nowinę, ale jest to odbierane jako coś starego, skompromitowanego, Kościół prezentowany jest jako ostoja konserwatyzmu, a Ewangelia pokazywana jest jako ograniczenie ludzkiej godności i wolności". W tej sytuacji podstawowym zadaniem Kościoła - zdaniem abp. Hosera - winna być umiejętność przepowiadania kerygmatycznego oraz wprowadzanie ludzi w modlitwę, wedle różnych szkół duchowości.

Reforma przygotowań do chrztu w parafiach

Ks. dr Jan Hadalski wskazał na wiele konkretnych, a wymagających pogłębienia aspektów przygotowania do chrztu na poziomie parafii. Mówił o tym w referacie: "Chrzest dzieci w parafii. Przygotowanie, celebrowanie, towarzyszenie". Zwrócił uwagę m. in. na potrzebę zwiększenia ilości katechez dla rodziców i chrzestnych poprzedzających ten sakrament, tak aby nie ograniczały się one tylko do wyjaśnienia aspektów liturgiczno-organizacyjnych, ale były znacznie głębszym przygotowaniem wprowadzającym w istotę tajemnicy Chrztu św. Postulował także konieczność przemyślenia na nowo roli rodziców chrzestnych, gdyż obecnie w ich wyborze dominuje aspekt towarzyski. Zapomina się o roli chrzestnych jako przewodników dla dziecka w kształtowaniu wiary. Odnowy też wymaga rozumienie wyboru imienia, jako konkretnego świętego, dzięki którego pośrednictwu dany człowiek przez cale życie może doświadczać szczególnej opieki duchowej.

Bp Dajczak postulował, aby przygotowanie rodziców do chrztu ich dzieci rozpoczynać jeszcze przed ich narodzeniem dziecka, kiedy rodzice się go już spodziewają. Wyjaśnił, ze taka praktyka jest stosowana przezeń w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej i przynosi dobre owoce.

Ks. dr Radosław Błaszczyk, w referacie o symbolice wody i białej szaty postulował m. in., aby dopracować się prostej symboliki, która pomagałaby rodzinom w ugruntowaniu lepszej pamięci o sakramencie chrztu. Pierwszym elementem, na który zwrócił uwagę winno być otaczanie większym szacunkiem chrzcielnicy w kościele. Zawsze też - a nie tylko w okresie Wielkanocy - powinna być dostępna woda święcona, znajdująca się w naczyniu, np. w formie kamiennej stągwi. Podkreślał, że warto byłoby powrócić do dawnego zwyczaju posiadania niewielkich kropielnic w domu, a ich ofiarowywanie np. z okazji rocznicy chrztu, mogłoby stać się cenną tradycją.

Kongres nowej ewangelizacji środowisk wiejskich

O zbliżającym się III Ogólnopolskim Kongresie Nowej Ewangelizacji, mówił redemptorysta o. Jacek Dubel. Odbędzie się on w Skrzatuszu na terenie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej od 28 do 31 maja a skoncentrowany będzie wokół tematu "Ewangelizacja środowisk wiejskich". Hasłem kongresu jest "Skarb ukryty w roli".

Celem kolejnego kongresu nt. nowej ewangelizacji - podkreślił o. Dubel - jest "uświadomienie konieczności podjęcia wyzwań charakterystycznych dla potrzeb ewangelizacji środowisk wiejskich". Wyjaśnił, że dotychczasowa refleksja dotycząca działań w sferze nowej ewangelizacji skoncentrowana była wokół rzeczywistości miejskiej i teraz szczególnie potrzeba jest adaptacji nowej ewangelizacji w środowisku wiejskim. A jest to zadanie tym bardziej palące, że polska wieś coraz bardziej się wyludnia, a więc osłabia się jej struktura społeczna, a nurty kulturowe propagujące sprzeczny z chrześcijaństwem styl bycia na społeczność wiejską oddziaływają równie intensywnie jak na tą, która zamieszkuje wielkie aglomeracje. Dodał, że jako miejsce kongresu celowo została wybrana diecezja koszalińsko-kołobrzeska, gdyż struktura wsi - poprzez ilość PGR-ów, skalę bezrobocia, emigracji, itp - została tam w sposób szczególny zdegradowana.

Na kongres przyjedzie około 1000 uczestników z całej Polski. Przybędzie nań m. in. Prymas Polski abp Wojciech Polak, bp Edward Dajczak i bp Grzegorz Ryś. Oprócz duchownych oraz członków służby liturgicznej, rad parafialnych czy tradycyjnych wspólnot religijnych, zaproszeni zostali także członkowie Ochotniczych Straży Pożarnych, Kół Gospodyń Wiejskich czy stowarzyszeń folklorystycznych, czyli tych masowych organizacji społecznych, które odebrać też mogą istotną rolę w procesie nowej ewangelizacji środowisk wiejskich.

Kongres w Skrzatuszu łączyć będzie wymiar rekolekcji dla ewangelizatorów - które poprowadzi o. Krzysztof Wons SDS - z warsztatami na temat konkretnych narzędzi ewangelizacji jak i bezpośrednimi działaniami ewangelizacyjnymi. Ewangelizacja terenów wiejskich będzie prowadzona w ostatnim dniu kongresu na wioskach w okolicach Skrzatusza. Jej zwieńczeniem będzie wielkie ewangelizacyjne święto z udziałem najlepszych polskich zespołów muzycznych, na które zostali zaproszeni nie tylko uczestnicy kongresu, ale i członkowie ruchów i wspólnot apostolskich z terenów diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej.

Duszpasterskie przygotowania do ŚDM w Krakowie

Głównym motywem tegorocznych przygotowań do ŚDM są słowa z Ewangelii św. Mateusza: "Błogosławieni czystego serca". W oparciu o nie przygotowano program "Serce 2.0" – chodzi bowiem o pogłębienie refleksji o dwóch sakramentach: pokuty i Eucharystii. Opracowano materiały do wykorzystania przez poszczególne parafii podczas comiesięcznych spotkań w parafiach.

I tak np. temat na luty brzmi "Żal i poprawa – duchowy trening"; na marzec – "Spowiedź – antywirus dla duszy"; temat kwietniowy to "Zadośćuczynienie – pobierz i udostępnij", październikowy zaś – "Uczta – podano do stołu!" Cały cykl wieńczy hasło: "Rozesłanie – zróbcie raban!"

Na podstawie programu Serce 2.0 opracowano szereg aplikacji na smartfony. Umożliwiają one odprawienie liturgii godzin czy modlitwę w drodze.

Ks. Grzegorz Suchodosli, sekretarz generalny Komietetu Organizacyjnego ŚDM w Krakowie poinformował, że zanim w dniach 25 i 26 lipca 2016 r. uczestnicy ŚDM przybędą do Krakowa, będą gościć w polskich diecezjach. Z dotychczasowych deklaracji poszczególnych diecezji wynika, że są one w stanie przyjąć w sumie 373 tysięcy młodych. Każda z diecezji przyjęła konkretną nazwę biblijną – np. Jordan, Getsemani, Betlejem, Megnificat, Exodus czy Galilea – wedle której opracuje program duszpasterski dla "swoich" gości.

W dniach 27-29 lipca, już w Krakowie uczestnicy ŚDM wysłuchają katechez głoszonych w około 30 językach przez biskupów z całego świata. Także w tych dniach poszczególne grupy – rozlokowane w samym mieście oraz w kilkunastu miejscowościach wokół Krakowa – pielgrzymować będą non stop specjalnymi trasami do sanktuariów: Jana Pawła II oraz Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach.

Msza otwierająca Światowe Dni Młodzieży zostanie odprawiona 26 lipca wieczorem na Błoniach, pod przewodnictwem metropolity krakowskiego, kard. Stanisława Dziwisza.

W czwartek 28 lipca po południu, w tym samym miejscu uczestnicy ŚDM powitają papieża Franciszka. Odbędzie się tu nabożeństwo Słowa Bożego i pierwsze wystąpienie papieża oraz prezentacja poszczególnych krajów – zapowiedział ks. Stanisław Miszczak SCJ, odpowiedzialny za przygotowanie materiałów liturgicznych oraz celebracji podczas całej pielgrzymki.

W piątkowy wieczór 29 lipca papież poprowadzi nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Motywem przewodnim modlitwy będzie Chrystus miłosierny, który objawia się dziś w życiu Kościoła. "Przy każdej stacji ta prawda będzie dodatkowo podkreślana obecnością różnych środowisk angażujących się na rzecz bliźniego, min. siostry albertynki, które opiekują się bezdomnymi" – poinformował ks. Miszczak.

Wiadomo już, że Parku Jordana obok krakowskich Błoń będzie zlokalizowana tzw. strefa pojednania, z setkami konfesjonałów oraz namiotem adoracji Najświętszego Sakramentu.

Kluczowymi wydarzeniami krakowskich ŚDM będą sobotnie czuwanie i niedzielna Msza św. Najprawdopodobniej obydwa te wydarzenia odbędę się w Brzegach k. Wieliczki. Wedle wstępnych ekspertyz miejsce to stanowi najlepszą lokalizację dla zorganizowania zgromadzenia, w którym może uczestniczyć nawet 2,5 mln osób.

Czuwanie wraz z Papieżem rozpocznie się wieczorem, 30 lipca. Młodzi z różnych krajów będą mówić o problemach i trudnościach ich pokolenia: bezrobociu, nałogach, prześladowaniach. "Wszystko to będziemy wspólnie z papieżem przedstawiać Bogu" – zapowiedział ks. Miszczak dodając, że będzie to spotkanie modlitwy, świadectw i śpiewu.

Spotkanie młodzieży z całego świata zwieńczy niedzielna "Msza św. rozesłania" sprawowana pod przewodnictwem Franciszka. Będzie to wydarzenie wymagające wielkich przygotowań organizacyjnych. Przewiduje się np., że Komunię św. będzie musiało rozdzielać ok. 8 tysięcy księży, kleryków i szafarzy, zaś odległość pomiędzy ołtarzem a końcem zgromadzenia może sięgać nawet 3 km.

Podczas dzisiejszego spotkania potwierdzono, że w ŚDM oprócz katolików uczestniczyć będą także chrześcijanie innych wyznań. Ks. Grzegorz Suchodolski wyraził nadzieję, że m.in. dzięki akcji "Bilet dla brata" do Krakowa przybędzie także liczna grupa młodzieży z państw za naszą wschodnią granicą.

Komisję Duszpasterską Konferencji Episkopatu Polski tworzą: abp Stanisław Gądecki (przewodniczący), abp Henryk Hoser SAC, bp Zbigniew Kiernikowski, bp Zdzisław Fortuniak, bp Marek Mendyk, bp Wiesław Śmigiel, o. Grzegorz Bartosik OFM Conv., ks. Bogusław Drożdż, ks. Bronisław Mierzwiński, ks. Maciej Ostrowski, ks. Krystian Piechaczek, ks. Zbigniew Pietruszka, ks. Edward Staniek i ks. Szymon Stułkowski (sekretarz).