Reklama

Niedziela Przemyska

Królowa z Łańcuta

Niedziela przemyska 51/2012, str. 8

[ TEMATY ]

Łańcut

Arkadiusz Bednarczyk

Nie zachował się średniowieczny łańcucki zamek, w którym mieszkała Elżbieta Granowska; nie istnieje także kościół św. Michała, w którym nasza królowa brała ślub w Sanoku. Jedyną materialną pamiątką po Elżbiecie może być górujący nad miastem sanocki zamek,

Nie zachował się średniowieczny łańcucki zamek, w którym mieszkała Elżbieta Granowska; nie istnieje także kościół św. Michała, w którym nasza królowa brała ślub w Sanoku. Jedyną materialną pamiątką po Elżbiecie może być górujący nad miastem sanocki zamek,

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niewiele jest miejscowości, które szczycą się mieszkańcami, którzy „swoją głowę pod królewską koronę dały”... Wśród takich właśnie miejscowości znajduje się Łańcut. Tu mieszkała i stąd wyjechała do stołecznego Krakowa Elżbieta Pilecka - trzecia żona króla polskiego Władysława Jagiełły.

Elżbieta była córką właścicieli Łańcuta, Pileckich, którzy zajmowali zamek na tzw. Łysej Górze (dziś plebania). Było to drewniane dworzysko, położone na znacznym wzniesieniu (czytelnym całkiem dobrze i dzisiaj, połączonym z kościołem św. Barbary za pomocą drewnianego mostu). Podczas rekonstrukcji podziemnych krypt kościoła parafialnego na przełomie XIX i XX wieku Łańcut obiegła wiadomość, iż w jednej z krypt znaleziono zwłoki kobiety ubranej w czepiec na głowie i seledynową jedwabną suknię. Strój wskazywał na to, że zwłoki złożono tutaj przed kilkuset laty. Wysunięto śmiałą hipotezę, że mogą to być zwłoki Jadwigi Pileckiej, matki Elżbiety, a żony pierwszego właściciela Łańcuta Ottona z Pilczy (zm. 1382 r.). Nad sprawą tą nie przeprowadzono badań, a podziemia zamurowano. Nie wiemy, czy słynny kronikarz Jan Długosz nie zmyślił wielu faktów podając je za prawdziwe. Przed małżeństwem z polskim monarchą Elżbieta według Długosza miała być trzykrotnie zamężna: z Wisełem Czamborem rycerzem morawskim (który porwał ją i siłą zmusił do małżeństwa), Janczykiem z Jiczyna także pochodzącym z Moraw, który zabił pierwszego jej męża i uprowadził Elżbietę (zmarł w 1395 r.), zaś w 1397 r. po raz trzeci wyszła za mąż za kasztelana Wincentego z Granowa, z którym miała piątkę dzieci: dwóch synów - Ottona i Jana oraz córki: Jadwigę, Elżbietę i Ofkę. Po śmierci trzeciego z kolei męża, który umarł otruty w 1410 r. przez Krzyżaków, Elżbieta znów przebywała u swojej matki w drewnianym zameczku w Łańcucie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kościelne fundacje

Jadwiga i Elżbieta Pileckie czyniły liczne nadania dla istniejących wówczas w Łańcucie trzech kościołów: parafialnego pw. św. Barbary, dominikańskiego Błogosławionej Dziewicy Maryi i kościoła Świętego Ducha. Szczególnym nabożeństwem darzyły konwent dominikanów i znajdujący się tam maryjny wizerunek. W 1390 r. po śmierci drugiego męża Elżbieta przebywała zapewne z matką na zamku łańcuckim. Zachował się dokument wystawiony 14 grudnia 1390 r., w którym Jadwiga - matka Elżbiety nadała karczmę i staw w Markowej Woli (zapewne chodzi tutaj o pobliską Markową) dla dominikanów w Łańcucie. Tu przed obrazem Panny Maryi dziękowała przyszła królowa razem z matką Jadwigą Pilecką, w 1390 r. za szczęśliwy powrót z niewoli (porwana przez znanego nam już morawskiego rycerza Czambora). Elżbieta Granowska była również inicjatorką sprowadzenia na probostwo łańcuckie wybitnego teologa tamtych czasów, wytrawnego polemisty antyhusyckiego, profesora Akademii Krakowskiej Andrzeja z Kokorzyna. W 1411 r. przyjął on za namową Elżbiety wspomniane probostwo w Łańcucie nadane z woli biskupa przemyskiego Macieja z Sandomierza. W 1417 r. posłował do Konstancji w sprawie dyspensy dla ślubu króla Władysława z Elżbietą Granowską. W 1431 r. ks. Andrzej zadziwiał wszystkich swoim intelektem podczas słynnej debaty na zamku krakowskim z przedstawicielami utrakwistów.

Reklama

Żona króla

Elżbieta, będąc częstym gościem na dworze siostry polskiego króla Władysława Jagiełły - księżnej Aleksandry Mazowieckiej poznała tam swojego przyszłego męża. Zachowane wzmianki źródłowe w różnych dokumentach pozwalają przyjąć, że Jagiełło bawił w Łańcucie aż trzynaście razy. W marcu 1417 r. Władysław Jagiełło przybył do Łańcuta i został wystawnie przyjęty przez swoją narzeczoną. Dokonano wówczas zaręczyn i wyznaczono datę ślubu. 2 maja 1417 r. w kościele parafialnym w Sanoku dokonał się akt ślubu Elżbiety Pileckiej z dwukrotnym już wdowcem Władysławem Jagiełłą. Ślub monarchy niemal od razu spotkał się z nieprzychylną opinią możnych. Niektórzy historycy uważają, że w chwili ślubu Elżbieta miała 35 a nie 45 lat, przesuwając datę jej urodzin o dziesięć lat naprzód (1382). Wbrew opiniom szlachty (która chciała ożenić króla z bratanicą króla niemieckiego i węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego - Elżbietą Brabancką) Władysław Jagiełło doprowadził do koronacji Elżbiety w królewskiej katedrze na Wawelu 19 listopada 1417 r. w dzień św. Elżbiety. Związek ten, choć krótkotrwały był jednym z najbardziej udanych i szczęśliwych dla króla, choć nie zaowocował potomstwem.

W 1419 r. królowa Elżbieta przyjechała do rodzinnego Łańcuta, zmęczona ciągłymi uszczypliwościami krakowskich poddanych, wówczas nie zdawała sobie sprawy, że to już ostatni raz widzi swój rodzinny zamek. 12 maja 1420 r. Elżbieta zmarła w wyniku powikłań pogruźlicowych. Pochowano ją w kaplicy Świętych Piotra i Pawła na Wawelu (dzisiejszej kaplicy króla Stefana Batorego). Jagiełło troskliwie zajął się dziećmi królowej z poprzedniego związku; objął także miasto Łańcut w tzw. dzierżawę dożywotnią, by następnie przekazać dobra łańcuckie synowi Elżbiety - Janowi Granowskiemu (1405-76), który w następnych latach wielokrotnie gościł króla, gdy ten przez Łańcut udawał się na Ruś. W jednym z warszawskich domów aukcyjnych w 2007 r. sprzedano obraz olejny przedstawiający naszą królową - zgodnie z napisem umieszczonym na odwrocie - Elżbieta Pilecka Herbu | Topor. Jagielly Króla | 3cia Żona | Hro 35 |1779 | JK. Kiedyś wisiał być może w pałacu w Pilicy.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dworzec błogosławionych

Niedziela przemyska 38/2023, str. IV

[ TEMATY ]

Łańcut

Ks. Andrzej Bienia

Mural przedstawiający rodzinę Ulmów

Mural przedstawiający rodzinę Ulmów

Dworzec kolejowy w Łańcucie otrzymał imię Rodziny Ulmów. Z tej okazji odsłonięto pamiątkową tablicę, a na jednej ze ścian budynku powstał specjalny mural przedstawiający Wiktorię, Józefa oraz ich dzieci.

Jego autorem jest Arkadiusz Andrejkow. Z inicjatywą nadania dworcowi imienia Ulmów wyszły Polskie Koleje Państwowe, w ramach działań upamiętniających beatyfikację rodziny 10 września.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dramatycznym dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to dzień, kiedy nie jest sprawowana Msza św. W kościołach odprawiana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego.

Piątek jest w zasadzie pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Dni najważniejszych Świąt Kościoła są bowiem liczone zgodnie z tradycją żydowską, od zachodu słońca.

CZYTAJ DALEJ

Abp Jędraszewski: niektórzy rządzący usiłują zafundować narodowi holokaust nienarodzonych

2024-03-29 10:20

[ TEMATY ]

abp Marek Jędraszewski

kalwaria

Kalwaria Zebrzydowska

Archidiecezja Krakowska

Abp Marek Jędraszewski, zwracając się w Wielki Piątek do pielgrzymów w Kalwarii Zebrzydowskiej, apelował o ochronę życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Mówił, że niektórzy rządzący w imię wolności kobiet usiłują "zafundować narodowi kolejny holokaust nienarodzonych".

Metropolita krakowski, mówiąc do dziesiątków tysięcy wiernych, wskazywał, że nowożytna Europa nie chce mieć niż wspólnego z Chrystusem i Ewangelią, nie chce słyszeć o Bogu, który przejmuje się losem człowieka. W imię czystego rozumu potępia wiarę, ogłaszając ją jako zabobon.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję